-птэр
(гр. pteron = крыло)
другая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае паняццям «птушка», «насякомае», «лятальны апарат».
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
экза-
(гр. ekso = па-за, звонку)
першая састаўная частка складаных слоў, якая выражае паняцці «знешні», «вонкавы».
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
электра-
(ад гр. elektron = янтар)
першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «электрычны».
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
эмфа́за
(гр. emphasis = выразнасць)
эмацыянальна-экспрэсіўнае вылучэнне часткі выказвання шляхам інтанацыі, паўтарэння, парадку слоў і г.д.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
АМПЛІФІКА́ЦЫЯ
(ад лац. amplificatio пашырэнне),
стылістычная фігура ў паэтыцы, шэраг аднатыпных слоў ці словазлучэнняў (эпітэтаў, параўнанняў і інш.) для ўзмацнення выразнасці мовы. Напр., «Я чула пяшчотнае, шчырасці поўнае, // Маё беларускае, роднае, кроўнае, // Такое раптоўнае, такое чароўнае, // Такое ласкавае, цёплае, чыстае, // Як сонца агністае, // Як Нёман, празрыстае, // Як казка, быліна, як песня, жаданае, // Дагэтуль яшчэ ў жыцці неспазнанае, // Гарачае слова ад шчырага сэрца!» (Д.Бічэль-Загнетава «Роднае слова»).
т. 1, с. 323
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВЫЗНАЧЭ́ННЕ,
дэфініцыя, устанаўленне, раскрыццё зместу якога-небудзь паняцця. Дае магчымасць фармуляваць крытэрыі вылучэння аб’екта, які вывучаецца, сярод іншых аб’ектаў, а таксама магчымасць фармуляваць або ўдакладняць значэнне тэрмінаў (слоў, словазлучэнняў). Вызначэнні фармулююцца ў працэсе навук. даследавання ў наяўным выглядзе і складаюць найважнейшую частку навук. тэорый і іх фрагментаў, адносна завершаных разважанняў. Адлюстроўваючы аб’екты ў іх істотных прыкметах, вызначэнні скарачаюць складаныя апісанні і замяняюць іх больш простымі.
У.К.Лукашэвіч.
т. 4, с. 309
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ Плісця́нка, плацейка ’плецены пояс, якім падпяразвалі сарочку’ (Нік. Очерки; Малч.). У выніку кантамінацыі слоў пліса ’байка’ і таіцянка < плёсні (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
...галовы, ‑ая, ‑ае.
Другая састаўная частка складаных слоў, якая ужываецца ў значэннях: а) з такой галавой (у 1 знач.), характарыстыка якой даецца ў першай частцы, напрыклад: светлагаловы, чорнагаловы; б) з такой колькасцю галоў (у 1 знач.), якая названа ў першай частцы, напрыклад: трохгаловы, шматгаловы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
проці...,
Першая састаўная частка складаных слоў, якая мае значэнне: 1) прызначаны для барацьбы з чым‑н., напрыклад: процімалярыйны, процітанкавы; 2) варожы каму‑, чаму‑н., напрыклад: процінародны, проціўрадавы; 3) які не адпавядае, супярэчыць чаму‑н., напрыклад: процізаконны; 4) які перашкаджае, процістаіць чаму‑н., напрыклад: проціціск.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ро́блены, ‑ая, ‑ае.
1. Штучна выкліканы, ненатуральны. [Адэля] паспрабавала, як раней, прайсці робленаю гулліваю хадою. Броўка. Заўважыўшы, як маці пры апошніх словах Петруся збялела, [Міхась] зрабіў выгляд, што не чуў гэтых слоў, і з робленай весялосцю кіўнуў галавой. Сіўцоў.
2. Выкананы ручным вязаннем; вязаны. Робленыя рукавіцы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)