1.Ліч.парадк.да пяць. Пяты дзень. Пяты вагон. Пяты год.
2.узнач.наз.пя́тая, ‑ай, ж. Пятая частка чаго‑н. Адна пятая насельніцтва.
•••
Пятая калонагл. калона.
Пятае кола ў возегл. кола.
Пятае цераз дзесятае; з пятага на дзесятае — непаслядоўна, без падрабязнасцей (расказаць, адказаць і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
самава́р, ‑а, м.
Металічны прыбор для кіпячэння вады з награвальнай трубой у сярэдзіне. — Уставай, мама, самавар стаў, бацька едзе з пасажырскім.Лынькоў.[Марыя Карпаўна] несла медны начышчаны да бляску самавар, які дыхаў парай.Гурскі.// Пра піццё чаю, чаяпіцце. Па некалькі разоў на дзень заказвалі самавар.Гартны.[Турсевіч:] — Ну, вось што, Лабуня! Зараз закамандую гаспадыні самавар.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стуката́ць, ‑качу, ‑кочаш, ‑коча; незак.
Разм. Ствараць стукат. А поезд імчыць, стукочуць колы, вядуць сваю мелодыю, і яна адклікаецца ў Вадзімавым сэрцы: «Та-та-та, та-та-та...»Марціновіч.//безас. Напаўняцца стукатам, стукам. У галаве цэлы дзень стукоча.// Моцна, часта біцца (пра сэрца). А сэрца неспакойнае стукоча, І любіць, і хвалюецца штодня.Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Капаючы, пранікнуць у глыб чаго‑н. Укапацца ў снег.// Зрабіць для сябе глыбокія ўмацаванні ў зямлі. Ужо і так доўга .. [танкісты] топчуцца тут, упускаюць дзень за днём, даючы немцу час укапацца, сабрацца з сіламі.Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
утка́ць, утку, утчэш, утчэ; утчом, утчаце, уткуць; пр. уткаў, уткала; зак., што і чаго.
1. Уплесці, уставіць шляхам ткання нітку, паласу ў тканіну.
2. Праявіць вытрымку; выцерпець. Праз дзень Клава не ўтрывала і паспрабавала падняцца з ложка.Мележ.— Ты заўсёды плакала, прыбяднялася,.. — не ўтрываў Мікіта, быццам Лёксіны словы зачапілі і яго.Кудравец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
lany
lan|y
1. наліты, літы;
~e kluski — клёцкі з рэдкага цеста;
2. літы, адліты; выліты;
~e żelazo — літае жалеза;
lany poniedziałek — другі дзень Вялікадня
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
зату́пацьсов.
1. зато́пать;
з. нага́мі — зато́пать нога́ми;
2. заходи́ть;
ху́тка з. па ха́це — бы́стро заходи́ть по до́му;
3.прост. дойти́;
за дзень не спяша́ючыся ~паеш у го́рад — за́ день не спеша́ дойдёшь до го́рода
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
agitate
[ˈædʒɪteɪt]
v.t.
1) ру́хаць; узваруша́ць, устраса́ць
2) хвалява́ць, трыво́жыць; непако́іць
to be agitated by the bad news — усхвалява́цца благо́ю ве́сткаю
3) публі́чна дыскутава́ць; агітава́ць
to agitate for a shorter working day — агітава́ць за караце́йшы працо́ўны дзень
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
КУ́РЫНСКІ БОЙ 1942,
бой партызан атрада Д.Ф.Райцава і А.П.Дзіка супраць ням.-фаш. захопнікаў у раёне вёсак Курына, Платы і р.п. Ноўка Суражскага р-на Віцебскай вобл. 28 сак. ў Вял.Айч. вайну. Пасля разгрому 27 сак. партызанамі М.Ф.Сільніцкім і М.І.Купчанкам групы гітлераўцаў, якія рабавалі насельніцтва ў в. Вусава, атрад карнікаў (каля 350 чал.) на наступны дзень з гарматамі і мінамётамі накіраваўся супраць партызан. У час бою партызаны прычынілі ворагу значныя страты, але да фашыстаў падаспела падмацаванне (200 чал.), і партызаны былі вымушаны адысці. У в. Курына на магілах загінуўшых партызан І.С.Лапікава і Сільніцкага помнікі.