ко́мплекс

(лац. complexus = сувязь, ахоп)

сукупнасць паняццяў, з’яў, прадметаў, дзеянняў, якая ўспрымаецца як адно цэлае (напр. архітэктурны к., к. гімнастычных практыкаванняў).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

organic [ɔ:ˈgænɪk] adj. аргані́чны (у розных знач.);

organic vegetables натура́льная гаро́дніна (якую вырошчвалі без хімікатаў);

or ganic farming аргані́чнае земляро́бства (з прымяненнем арганічных угнаенняў);

organic matter аргані́чнае рэ́чыва, рэ́чыва аргані́чнага пахо́джання;

organic diseases аргані́чныя захво́рванні;

an organic whole адзі́нае цэ́лае

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

камаса́цыя, ‑і, ж.

Гіст. Аб’яднаяне некалькіх дробных зямельных надзелаў сялян у адно цэлае з мэтай ліквідацыі цераспалосіцы. На гэтай роўнядзі сям-там тырчалі, як дулі на талерцы, хутары, каторыя яшчэ з часоў сталыпіншчыны, а каторыя — вынік камасацыі. Сабаленка. Пачалася камасацыя, перадзел зямлі. Дуброўскі.

[Ням. Kommassation.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эпапе́я

(гр. еророііа)

1) самая буйная форма эпічнай літаратуры;

2) перан. шэраг значных падзей, якія ўтвараюць адно цэлае (напр. э. партызанскай барацьбы).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

аддзе́л, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Падраздзяленне ў структуры якой-н. установы, прадпрыемства або ўстанова, якая ўваходзіць у склад якой-н. арганізацыі.

А. кадраў.

Галантарэйны а. магазіна.

2. Састаўная частка чаго-н., дзе знаходзяцца аднародныя прадметы; тэматычна аб’яднаная частка кнігі, газеты.

А. беларускага жывапісу.

А. хронікі ў газеце.

3. Адна з частак, на якія падзяляецца што-н. цэлае на аснове пэўных прыкмет.

Аддзелы галаўнога мозга.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пле́сці, пляту́, пляце́ш, пляце́; пляцём, плецяце́, пляту́ць; плёў, пляла́, -ло́; пляці́; пле́цены; незак., што.

1. Перавіваючы (лазу, ніці, стужкі і пад.), злучаць у адно цэлае, вырабляць.

П. кошык.

П. вянок.

2. перан. Гаварыць што-н. недарэчнае, узводзіць паклёп, нагаворваць (разм.).

П. інтрыгі.

П. бязглуздзіцу.

На гэту жанчыну рознае плялі.

|| зак. спле́сці, спляту́, спляце́ш, спляце́; спляцём, сплецяце́, спляту́ць; сплёў, спляла́, -ло́; спляці́; спле́цены.

|| наз. пляце́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

склад², -у, М -дзе, м.

1. Сукупнасць частак, якія ўтвараюць адзінае цэлае; структура.

Лексічны с. мовы.

2. чаго або які. Сукупнасць людзей, якія ўтвараюць які-н. калектыў, арганізацыю.

С. праўлення.

3. Постаць, фізічны выгляд, будова (чалавека, жывёліны).

Спартыўнага складу юнак.

4. Асаблівасці думак, розуму і звычак, характар чаго-н.

Паэтычны с. душы.

Нацыянальны с. характару.

5. Парадак, сэнс, зладжанасць.

Жадаю вам ладу і складу.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ма́са, -ы, мн. -ы, мас, ж.

1. Фундаментальная фізічная велічыня, якая вызначае інертныя і гравітацыйныя ўласцівасці цел (спец.).

Адзінка масы.

2. Цестападобнае бясформеннае рэчыва, густая сумесь.

Расплаўленая м. чыгуну.

Сырковая м.

3. Што-н. вялікае, якое выступае ў агульных рысах і ўспрымаецца як цэлае.

Будынак узвышаўся цёмнай масай.

4. каго-чаго. Мноства, вялікая колькасць каго-, чаго-н. (разм.).

М. народу.

5. Шырокія колы працоўнага насельніцтва.

Воля мас.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

злі́тны, ‑ая, ‑ае.

Які зліўся ў адно цэлае; адзіны, непадзельны. Злітнае напісанне. □ Умеў .. [Карп] на сходзе ў злітным тлуме распазнаць, адчуць і вылучыць галасы тых, каму найбольш цяжкі быў стары лад жыцця. Дуброўскі. Разам падаліся да калоны ўсе, зліліся, перамяшаліся і сталі гаманлівай злітнай масай. Шынклер.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пасвятле́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.

Стаць светлым, святлейшым. Ужо віднела, і ўсходняя частка неба пасвятлела. Дуброўскі. Твары неяк пасвятлелі, палагаднелі, невялічкі калектыў як бы зліўся ў адно цэлае, жыў цяпер агульным парывам. Хадкевіч. / у безас. ужыв. На вуліцы пасвятлела, хоць ужо надыходзіў вечар. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)