АВІ́СКІ О́РДЭН,

партугальскі духоўна-рыцарскі ордэн. Існаваў у 1162—1789. Утвораны з вайск. арг-цыі, заснаванай у 1147 ці 1148 для барацьбы з маўрамі. Партуг. кароль Альфонс І у 1162 ці 1166 падараваў ордэну крэпасць Авіс (адсюль назва). Авіскі ордэн адыграў значную ролю ў гісторыі Рэканкісты ў Партугаліі.

т. 1, с. 64

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГІМЕ́НІЙ

(ад грэч. hymēn плеўка, скурка),

спараносны слой пладовых цел многіх грыбоў (дыскаміцэтаў, гіменаміцэтаў) і лішайнікаў. У прымітыўных відаў гіменаміцэтаў гіменій размешчаны на верхнім баку, у больш высокаарганізаваных — на ніжнім баку пладовых цел (у шапкавых грыбоў — на ніжняй паверхні шапкі). Утвораны аскамі або базідыямі, якія перамяжоўваюцца стэрыльнымі ўтварэннямі — парафізамі.

т. 5, с. 247

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВАЛЫНЕ́ЦКІ РАЁН.

Існаваў у БССР у 1924—29. Утвораны ў складзе Полацкай акругі. Цэнтр — мяст. Валынцы. Пл. 833 км², 558 нас. пунктаў, нас. 28 766 чал. (на 1.1.1925). Падзяляўся на 9 сельсаветаў. У сувязі з пераносам адм. цэнтра раёна з мяст. Валынцы ў мяст. Боркавічы перайменаваны ў Боркавіцкі раён.

т. 3, с. 488

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Маложавік ’баравік’ (Касп.), бешан. мало́жъвік ’абабак’ (Нар. сл.). Утвораны ад назвы лесу маложа (гл.). Аб суфіксе гл. Сцяцко (Афікс. наз., 243). Аналагічна бараві́к.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Прадлу́жыць ’прадоўжыць’ (ашм., Сл. ПЗБ). З польск. przedłużyć ’тс’. Ад гэтага ж кораня утвораны па беларускай мадэлі прыметнік прадаўгаваты (шальч., Сл. ПЗБ) ’прадаўгаваты’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сакну́ць ’падагнаць валоў’ (салігар., Нар. словатв.). Дзеяслоў утвораны на аснове анаматапеічнага ўтварэння; параўн. укр. палес. сок‑сок… ’выгук, якім падзываюць коней’ (Лысенка, СПГ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ба́чнасць, ‑і, ж.

1. Магчымасць бачыць; магчымасць бачыць ўдалечыню. Вылучаюцца паласатыя пары пагранічных слупоў.. Направа і налева ад кожнай пары, не выходзячы з межаў бачнасці, віднеецца другая, ад другой — трэцяя і г. д. Брыль.

2. Разм. Знешняе падабенства, якое робіць падманлівае ўражанне. Бачнасць высакародства. □ Жыжка пусціўся на хітрыкі. Ён пачаў з таго,.. як быў утвораны ўвосень гурток па вывучэнню агранома — і пайшоў, і пайшоў, абводзячы пытанне вялікім кругам непатрэбшчыны, ствараючы бачнасць нейкай дужа вялікай працы ў гэтым напрамку. Ермаловіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Лаза́ты ’д’ябал, які жыве ў лазе’ (Зайцава, Лінгв. Дасл.) — субстантыўны прыметнік, утвораны пры дапамозе суф. ‑ат‑ы (Бел. гр., 1, 200). Да лаза́ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Ляна́, лена́ ’лянота, ленасць’ (ТС). Бел. рэгіяналізм, утвораны пры дапамозе суфікса ‑а з абстрактным значэннем (Слаўскі, SP, 1, 59), як мана́. Да ляны́ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ВАСІЛІ́ШКАЎСЮ РАЁН,

адм.-тэр. адзінка на Беларусі ў 1940—60. Утвораны 15.1.1940 у складзе Баранавіцкай вобл., з 1944 у Гродзенскай вобл. Цэнтр — г.п. Васілішкі, з 1954 — г.п. Астрына. Падзяляўся на 12 сельсаветаў. Пл. 0,7 тыс. км², 264 нас. Пункты (1946). У 1960 тэр. раёна перададзена ў Радунскі і Шчучынскі р-ны.

т. 4, с. 26

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)