аўтакра́тыя

(гр. autokrateia, ад autos = сам + kratos = улада)

форма кіравання, пры якой адной асобе належыць неабмежаваная ўлада ў дзяржаве; самадзяржаўе.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

◎ Мы́льнік 1 ’травяністая расліна Saponaria officinalis L.’ (маг., мін., Кіс.), мыльнянка ’тс’ (Бяльк.). Укр. мильниця, миляк, милянка, мильник, миля ник, мыльнянка, рус. мыльная трава, улада., варон. мыльник, кур. мыльница, польск. mydlnica, mydło, mydelnik, mydłownik, m у de lnica, чэш. mydlice, mydlenice, славац. mydlica ’тс’. Усе да прасл. mydlo, тус!!ьnъ. Названы паводле таго, што корань расліны ўтрымлівае сапанін, і расліна ўжо ў Старажытнай Грэцыі і Рыме, а таксама ў Балгарыі і на Беларусі ўжывалася пры мыцці (Махэк, Jména, 8; Машынскі, Kultura lud., 1, 605; Каламіец і інш., Мовознавство, 4, 1979, с. 24).

◎ Мы́льнік 2 ’прылазнік’ (чачэр., Жыв. сл.). Да мыльня (гл.). Суфікс, відаць, паводле рус. предбинник ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Regíerung

f -, -en ура́д, ула́да, упра́ва; часо́вы ўрад

2) панава́нне, кірава́нне;

zur ~ kómmen* прыйсці́ да ўла́ды;

die ~ ántreten* уступі́ць у кірава́нне (дзяржа́вай);

die ~ stürzen скі́нуць ура́д

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

ГО́МЕЛЬСКАЯ ДЫРЭКТО́РЫЯ,

часовы орган улады ў Гомелі ў снеж. 1918 — студз. 1919. Утворана 17.12.1918 на пасяджэнні гар. думы на ўзор Укр. дырэкторыі. Бальшавіцкая арг-цыя адмовілася падтрымаць Гомельскую дырэкторыю і стварыла Ваенна-рэв. к-т (ВРК). У склад Гомельскай дырэкторыі ўвайшлі прадстаўнікі меншавікоў, Гомельскага с.-д. к-та Бунда, сацыялістаў-сіяністаў, гар. думы, Цэнтр. бюро прафсаюзаў і інш. Яе падтрымлівалі герм. акупац. ўлады. Пасля перагавораў сав. боку з герм. камандаваннем улада ў Гомелі 6.1.1919 перададзена ВРК. Гомельская дырэкторыя самаліквідавалася.

В.М.Лебедзева.

т. 5, с. 341

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

гамінда́н

(кіт. homindan = нацыянальная партыя)

палітычная партыя ў Кітаі, заснаваная ў 1912 г. Сунь Ятсенам; вяла нацыянальна-вызваленчую барацьбу, з 1927 г. была кіруючай партыяй краіны; улада яе звергнута ў 1949 г.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

rule​1 [ru:l] n.

1. пра́віла; но́рма; пры́нцып;

break the rule пару́шыць пра́віла;

follow the rules выко́нваць пра́вілы;

rules of behaviour пра́вілы паво́дзін;

unwritten rules няпі́саныя пра́вілы

2. прывы́чка, звы́чай;

as a rule як пра́віла;

Make it a rule to get up early. Завядзі сабе правіла ўставаць рана.

3. кірава́нне; ула́да

4. ліне́йка

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

плутакра́тыя

(гр. plutokratia, ад plutos = багацце + kratos = улада)

палітычны лад, у якім дзяржаўная ўлада належыць кучцы самых багатых прадстаўнікоў пануючага класа.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

БЛЮМЕНТА́ЛЬ-ТАМА́РЫНА (дзявочае Клімава) Марыя Міхайлаўна

(16.7.1859, С.-Пецярбург — 16.10.1938),

руская актрыса. Нар. арт. СССР (1936). Сцэнічную дзейнасць пачала ў 1887. У 1901—14, 1921—32 у Маскоўскім т-ры Корша, з 1933 у Малым т-ры. Выконвала пераважна ролі старых: Галчыха, Анфуса («Без віны вінаватыя», «Ваўкі і авечкі» А.Астроўскага), Матрона («Улада цемры» Л.Талстога), Матылькова («Слава» В.Гусева) і інш. Мастацтва Блюменталь-Тамарынай вызначалі шчырасць, мяккі гумар, адметная акцёрская тэхніка, здольнасць унутр. пераўвасаблення. З 1915 здымалася ў кіно, у т. л. ў бел. фільмах «Шукальнікі шчасця» (1936), «Дачка Радзімы» (1937).

т. 3, с. 198

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

power​1 [ˈpaʊə] n.

1. здо́льнасць, сі́лы;

mental powers разумо́выя здо́льнасці;

I’ll do everything in my power. Я зраблю ўсё, што мне пад сілу.

2. сі́ла, моц; эне́ргія; сілкава́нне; магу́тнасць;

nuclear power а́тамная эне́ргія;

horse power ко́нская сі́ла

3. ула́да; паўнамо́цтвы;

be in power мець ула́ду;

seize/lose power захапі́ць/стра́ціць ула́ду;

take/come to power прыйсці́ да ўла́ды;

a party in power кіру́ючая па́ртыя;

emergency powers надзвыча́йныя паўнамо́цтвы

4. дзяржа́ва;

the great powers вялі́кія дзяржа́вы;

an allied/enemy power саю́зніцкая/варо́жая дзяржа́ва

♦

more power to one’s elbow BrE, infml жада́ць по́спеху/уда́чы каму́-н.;

the powers that be iron. ула́дныя лю́дзі;

the (real) power behind the throne «ула́да па-за тро́нам»; няба́чная ўла́да

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

во́ля, -і, ж.

1. Здольнасць ажыццяўляць свае жаданні, пастаўленыя перад сабой мэты.

Сіла волі.

Выхаванне волі.

2. да чаго. Свядомае імкненне да ажыццяўлення чаго-н.

В. да перамогі.

3. Жаданне, патрабаванне.

Дыктаваць сваю волю.

Апошняя в. (запавет).

4. Улада, права.

Гэта ў тваёй волі.

Ваша добрая в. або в. ваша (рабіце, як лічыце патрэбным). На волю лёсу (без падтрымкі, дапамогі, нагляду).

5. Свабода ў праяўленні чаго-н.

Даць волю пачуццям.

Рукам волі не давай (не біся).

6. Свабода, незалежнасць; проціл. няволя.

Змагацца за волю і незалежнасць народа.

7. Становішча, пры якім жыццё чалавека, жывёл, птушак не абмежавана ўмовамі зняволення.

Выйсці на волю.

Выпусціць жураўля на волю.

8. Прастор, прыволле.

Тут дзецям в.

|| прым. валявы́, -а́я, -о́е (да 1 і 4 знач.).

Валявыя рашэнні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)