вышынная (інтэрвальная) арганізацыя муз. гукаў на аснове якога-н. аднаго прынцыпу. Тэрмін мае некалькі значэнняў: гукавы склад, г. зн. сукупнасць гукаў у межах пэўнага інтэрвалу, найчасцей актавы; пэўнае размяшчэнне элементаў сістэмы; якасныя, сэнсавыя суадносіны гукаў, іх функцыі; строй, матэм. выражэнне суадносін паміж гукамі. Сярод пашыраных гукавых сістэм: алігатоніка, ангемітоніка, дыятоніка, мажора-мінор, дадэкафонія.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Стро́йны ‘прыгожы і прапарцыянальна складзены, статны’, ‘роўна і правільна размешчаны’, ‘правільна і лагічна пабудаваны, паслядоўны’ (ТСБМ), ‘стройны; спраўны, прыгожы’ (Сл. ПЗБ, Бяльк.), ‘прыгожы, спрытны’ (Бяльк.), ‘даведзены да ладу’ (ТС), ‘кшталтны’ (Варл.), стро́йна ‘смачна, добра’ (Жд. 3). Укр.стрі́йний ‘прыгожа апрануты, убраны’, рус.стро́йный ‘стройны’, польск.strojny ‘прыгожы (аб адзенні)’. Да строй у розных значэннях.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пало́тнішча, ‑а, н.
Вялікі кавалак матэрыялу. Стол для прэзідыума быў накрыты чырвоным палотнішчам.Барашка.Прыняўшы прысягу, Пеця пацалаваў чырвонае палотнішча сцяга і стаў у строй.Сіняўскі./увобразнымужыв.Хораша ўсё гэта выглядае, калі на шэрую зямлю, на лёд ракі і выбоі.. дарогі пасцелецца вялізнае палотнішча іскрыстай снежнай белі!Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Паставіць у строй, расставіць у пэўным парадку. Пастроіць у калону. Пастроіць у шарэнгу. □ Лясніцкі пастроіў разведчыкаў і падзякаваў ім за паспяховае выкананне задання.Шамякін.Перад самым адыходам Мошкін пастроіў свой атрад.Кулакоўскі.На пероне пастроілі .. [зняволеных] чацвёркамі, акружылі з усіх бакоў жандарамі і павялі.Мядзёлка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
2. Расстроіць, парушыць што‑н. Разладзіць бяседу. □ Разбурыць шляхі і разладзіць Тылы яго [ворага] — наша задача.Колас.Як бы гэта непатрэбная цікаўнасць не разладзіла нашага сяброўства.Шынклер.
3. Парушыць строй, лад. Разладзіць гітару.
4. Расстроіць, сапсаваць (пра здароўе).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прагна́цьсов.
1.в разн. знач. прогна́ть;
п. саба́ку — прогна́ть соба́ку;
п. са слу́жбы — прогна́ть со слу́жбы;
п. па шашы́ два кіламе́тры — прогна́ть по шоссе́ два киломе́тра;
п. прако́с — прогна́ть проко́с;
п. праз строй — ист. прогна́ть сквозь строй;
2.разг. запи́ть;
п. бу́льбу малако́м — запи́ть карто́шку молоко́м;
3. (жажду) утоли́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ordynek, ~ku
ordyn|ek
м.уст.вайск.строй; шыхт;
w bojowym ~ku — у баявым парадку
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
прыся́га, ‑і, ДМ ‑сязе, ж.
Афіцыйнае ўрачыстае абяцанне захаваць вернасць, выканаць якія‑н. абавязкі; словы такога абяцання. Ваенная прысяга. Даць прысягу. □ Прыняўшы прысягу, Пеця пацалаваў чырвонае палотнішча сцяга і стаў у строй.Сіняўскі.Пачаўся допыт сведак, якіх прывёў да прысягі нейкі невядомы панок.Колас.Выстраіўшы партызан, Рыгор Гарашчэня чытаў прысягу.Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Tracht
I
f -, -en строй, yбо́р, адзе́нне
II
f -, -en вя́зка, абярэ́мак
éine ~ Prügel — разм. до́брая прачуха́нка
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
збунтава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., каго-што.
Разм.
1. Змяшаць, пераблытаць што‑н. — [Птушкі] на момант збунтавалі строй і закружыліся на адным месцы.Ляўданскі.— Эх, Толя, Толя! Як ты ўсё збунтаваў, пераблытаў! Як быццам я тады, на возе сена, не так сабе, а прадчуваючы нешта, успамінаў цябе.Брыль.
2. Падняць на бунт; узбунтаваць. Збунтаваць народ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)