АНТО́НАЎ Алег Канстанцінавіч

(7.2.1906, с. Троіцкае Падольскага р-на Маскоўскай вобл. — 4.4.1984),

савецкі авіяканструктар і вучоны ў галіне самалётабудавання. Акад. АН СССР (1981), АН Украіны (1968). Герой Сац. Працы (1966). Скончыў Ленінградскі політэхн. ін-т (1930). Працаваў на Маскоўскім планёрным з-дзе, з 1938 у КБ А.С.Якаўлева, у 1946 узначаліў самалётабуд. КБ. Стварыў каля 40 канструкцый планёраў і самалётаў, у т. л. Ан-2 (1947), Ан-8 (1955), самалёты з турбавінтавымі рухавікамі: пасажырскія Ан-10, Ан-24, трансп. Ан-12, Ан-14 і інш. У 1964 створаны шырокафюзеляжны Ан-22 («Антэй»), у 1980-я г. — пасажырскі Ан-28, трансп. скарочанага ўзлёту і насадкі Ан-72, трансп. Ан-124 («Руслан»), Дзярж. прэмія СССР 1952, Ленінская прэмія 1962.

Тв.:

На крыльях из дерева и полотна. М., 1962;

Десять раз сначала: Рассказы. Киев, 1981.

Літ.:

Казаков В. Сотвори себя. Саратов, 1986;

Пономарев А.Н. Советские авиационные конструкторы. 3 изд. М., 1990.

т. 1, с. 387

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

даскака́цца сов., разг.

1. (прыгая, причинить себе вред) доскака́ться, допры́гаться;

2. (пляской причинить вред) допляса́ться;

3. перен. (легкомысленными поступками навлечь на себя неприятности) допры́гаться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

запэ́цкаць сов.

1. (сделать грязным) запа́чкать, испа́чкать, замара́ть, зама́зать, загрязни́ть;

2. перен. (обесчестить) запа́чкать, замара́ть;

з. сябе́ гане́бным учы́нкам — запа́чкать (замара́ть) себя́ недосто́йным посту́пком

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

само́ мест. опред., ср. само́; см. сам 1;

◊ гэ́та гаво́рыць с. за сябе́ — э́то говори́т само́ за себя́;

с. сабо́й (разуме́ецца) — само́ собо́й (разуме́ется)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

обставля́ться

1. (ставить что-л. вокруг себя) разг. абстаўля́цца;

2. (обставлять жилище мебелью) разг. абсталёўвацца; см. обста́виться;

3. страд. абстаўля́цца, абсталёўвацца; абла́джвацца; ашу́квацца; см. обставля́ть.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Omnia fames dulcia facit praeter se ipsam

Голад, апрача самога сябе, усё робіць салодкім.

Голод, кроме самого себя, всё делает сладким.

Гл.: Anima esuriens...

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

пачу́цца сов.

1. послы́шаться, разда́ться;

удалечыні́ пачу́ліся стрэ́лы — вдали́ послы́шались (раздали́сь) вы́стрелы;

2. безл. послы́шаться, почу́диться, показа́ться;

ды табе́ гэ́та про́ста пачу́лася — да тебе́ э́то про́сто почу́дилось (показа́лось);

3. разг. почу́вствоваться;

пачу́ўся пах бэ́зу — почу́вствовался за́пах сире́ни;

4. разг. почу́вствовать себя́;

п. ў гасця́х, як до́ма — почу́вствовать себя́ в гостя́х, как до́ма

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Qui se ipse laudat, cito derisorem invenit

Хто сам сябе хваліць, той хутка зробіцца пасмешышчам.

Кто сам себя хвалит, тот станет скоро посмешищем.

Гл.: Laus...

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Сябе́, Р. скл.; Д., М. скл. сабе́, Тв. скл. сабо́ю, займеннік зваротны; указвае на адносіны дзеяння да таго, хто ўтварае (дзейніка) (ТСБМ, Некр. і Байк., Ласт.), Р. скл. себе (ТС), ст.-бел. себе ’тс’ (Альтбаўэр). Укр. се́бе́, собі́, собо́ю, рус. себя́, себе́, собо́й, собо́ю, ст.-рус. себе, собѣ, собою, польск. siebie, sobie, sobą, в.-луж. sebje, sebe, sobu, н.-луж. sebje, sobu, палаб. sibě, чэш. sebe, se, sobě, si, sebou, славац. seba, sa, sebe, sebou, серб.-харв. сѐбе, сѐби, со̏бом, славен. sȇbe, se, sȇbi, sebéj, балг. се́бе, си, се, макед. себе (си), се, ст.-слав. себе, себѣ. Прасл. *sebě, В. скл. *sę; *sebe узнікла з *seve пад уплывам Д. скл. адз. л. *sebě; параўн. літ. *savę̃s, sãvo ’сябе’, *sebě ’сабе’ роднаснае ст.-прус. Д. скл. sebbei ’сабе’, оск. sífei, лац. sibī ’сабе’, грэч. σφί(ν) ’яму’, літ. sávei (v — з Р. скл. адз. л., параўн. вышэй); да і.-е. *s(e)u̯‑/*s(e)u̯o‑/se з першасным значэннем ’убаку; апрача’. Гл. Траўтман, 251–252; Фрэнкель, 767; Скок, 3, 211; Фасмер, 3, 586, 588; Шустар-Шэўц, 1278; Бязлай, 3, 220; ESSJ SG, 2, 600.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

параўнава́цца сов.

1. (стать равным с кем-л.) сравня́ться, сравни́ться;

сыны́ ~ва́ліся з ба́цькам — сыновья́ сравня́лись с отцо́м;

2. (счесть себя равным кому-л.) приравня́ться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)