вы́даць сов.

1. (снабдить чем-л.) вы́дать;

в. даве́дку — вы́дать спра́вку;

в. па паўкілагра́ма — вы́дать по полкилогра́мма;

в. ава́нс — вы́дать ава́нс;

2. (добыть, произвести) вы́дать;

в. пе́ршую пла́ўку — вы́дать пе́рвую пла́вку;

в. на́фту звыш пла́на — вы́дать нефть сверх пла́на;

3. (отдать взятое) верну́ть, возврати́ть;

в. асабі́стыя рэ́чы іх улада́льнікам — верну́ть (возврати́ть) ли́чные ве́щи их владе́льцам;

4. (выпустить из печати, обнародовать) изда́ть;

в. кні́гу — изда́ть кни́гу;

в. зако́н — изда́ть зако́н;

в. распараджэ́нне — изда́ть распоряже́ние;

5. (тайну и т.п.) вы́дать, разгласи́ть; (человека — ещё) преда́ть;

6. вы́дать (себя за кого-л.), изобрази́ть (из себя кого-л.);

в. сябе́ за вучо́нага — вы́дать себя́ за учёного;

в. сябе́ за няшча́снага — изобрази́ть из себя́ несча́стного;

7. (замуж) вы́дать, отда́ть;

8. (звук) изда́ть;

в. на ру́кі — вы́дать на́ руки;

в. (сябе́) з галаво́й — вы́дать (себя́) с голово́й

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

In tuum ipsius sinum inspice

Паглядзі на самога сябе.

Погляди на самого себя.

бел. Іншых не судзі, на сябе паглядзі. Не бачыць сава, якая сама. Не глядзі чужога проса, а свайго носа.

рус. Ахал бы дядя, на себя глядя. Поглядел бы ты в воду на свою уроду. Оглянись, коза, на свои рога. Других не суди, на себя погляди. Посмотри, сова, сама какова.

фр. Ne vous en prenez pas au miroir si vous avez la gueule de travers (Не вините зеркало, если рот/рожа кривой/-ая).

англ. He who laughs at crooked men should need walk very straight (Кто смеётся над кривым, должен ходить очень ровно).

нем. Mach dem Spiegel keine Vorwürfe, wenn er eine schiefe Fratze zeigt (Не делай упрёков зеркалу, если оно показывает кривую рожу).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

даскака́цца сов., разг.

1. (прыгая, причинить себе вред) доскака́ться, допры́гаться;

2. (пляской причинить вред) допляса́ться;

3. перен. (легкомысленными поступками навлечь на себя неприятности) допры́гаться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

запэ́цкаць сов.

1. (сделать грязным) запа́чкать, испа́чкать, замара́ть, зама́зать, загрязни́ть;

2. перен. (обесчестить) запа́чкать, замара́ть;

з. сябе́ гане́бным учы́нкам — запа́чкать (замара́ть) себя́ недосто́йным посту́пком

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

само́ мест. опред., ср. само́; см. сам 1;

гэ́та гаво́рыць с. за сябе́э́то говори́т само́ за себя́;

с. сабо́й (разуме́ецца) — само́ собо́й (разуме́ется)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

обставля́ться

1. (ставить что-л. вокруг себя) разг. абстаўля́цца;

2. (обставлять жилище мебелью) разг. абсталёўвацца; см. обста́виться;

3. страд. абстаўля́цца, абсталёўвацца; абла́джвацца; ашу́квацца; см. обставля́ть.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Omnia fames dulcia facit praeter se ipsam

Голад, апрача самога сябе, усё робіць салодкім.

Голод, кроме самого себя, всё делает сладким.

Гл.: Anima esuriens...

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

пачу́цца сов.

1. послы́шаться, разда́ться;

удалечыні́ пачу́ліся стрэ́лы — вдали́ послы́шались (раздали́сь) вы́стрелы;

2. безл. послы́шаться, почу́диться, показа́ться;

ды табе́ гэ́та про́ста пачу́лася — да тебе́ э́то про́сто почу́дилось (показа́лось);

3. разг. почу́вствоваться;

пачу́ўся пах бэ́зу — почу́вствовался за́пах сире́ни;

4. разг. почу́вствовать себя́;

п. ў гасця́х, як до́ма — почу́вствовать себя́ в гостя́х, как до́ма

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Qui se ipse laudat, cito derisorem invenit

Хто сам сябе хваліць, той хутка зробіцца пасмешышчам.

Кто сам себя хвалит, тот станет скоро посмешищем.

Гл.: Laus...

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Сябе́, Р. скл.; Д., М. скл. сабе́, Тв. скл. сабо́ю, займеннік зваротны; указвае на адносіны дзеяння да таго, хто ўтварае (дзейніка) (ТСБМ, Некр. і Байк., Ласт.), Р. скл. себе (ТС), ст.-бел. себе ’тс’ (Альтбаўэр). Укр. се́бе́, собі́, собо́ю, рус. себя́, себе́, собо́й, собо́ю, ст.-рус. себе, собѣ, собою, польск. siebie, sobie, sobą, в.-луж. sebje, sebe, sobu, н.-луж. sebje, sobu, палаб. sibě, чэш. sebe, se, sobě, si, sebou, славац. seba, sa, sebe, sebou, серб.-харв. сѐбе, сѐби, со̏бом, славен. sȇbe, se, sȇbi, sebéj, балг. се́бе, си, се, макед. себе (си), се, ст.-слав. себе, себѣ. Прасл. *sebě, В. скл. *sę; *sebe узнікла з *seve пад уплывам Д. скл. адз. л. *sebě; параўн. літ. *savę̃s, sãvo ’сябе’, *sebě ’сабе’ роднаснае ст.-прус. Д. скл. sebbei ’сабе’, оск. sífei, лац. sibī ’сабе’, грэч. σφί(ν) ’яму’, літ. sávei (v — з Р. скл. адз. л., параўн. вышэй); да і.-е. *s(e)u̯‑/*s(e)u̯o‑/se з першасным значэннем ’убаку; апрача’. Гл. Траўтман, 251–252; Фрэнкель, 767; Скок, 3, 211; Фасмер, 3, 586, 588; Шустар-Шэўц, 1278; Бязлай, 3, 220; ESSJ SG, 2, 600.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)