паліга́мы

(ад палі- + gamos = шлюб)

мнагашлюбныя жывёлы, у якіх адзін самец апладняе за перыяд размнажэння некалькі самак (полігінія) ці адна самка спароўваецца з некалькімі самцамі (паліандрыя).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

ліса́, ‑ы, ж.

1. Самка ліса.

2. Тое, што і ліс (у 1, 3 знач.). На прылужжы, дзе раса, След пакінула ліса. Калачынскі. Заходзіць .. пані Ядзя — маленькая, шчупленькая, але з лісой на шыі і ў шыкоўным такім капялюшыку. Быкаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гусь ж.

1. гусь м.;

гадава́ць гусе́й — разводи́ть гусе́й;

2. (самка гуся) гусы́ня;

◊ як з гусі́ вада́ — как с гу́ся вода́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Ла́нка 1 ’таўстуха, сытая, гладкая дзяўчына’ (Бяльк.), ’непаваротлівая жанчына’ (Горленка, Совещ. ОЛА, Гомель). Магчыма, з’яўляецца роднасным да рус. валаг. ландуха ’здаровая, мажная жанчына’. Семантычная тоеснасць лексем ланка і ландушка даецца ў Даля₃ (2, 609), а лань і ландёха ў СРНГ (16, 258). Тое ж і ў Фасмера (2, 456 і 457). Бел. лексема, як і рус. ланка ’самка аленя’, паходзіць ад ланя ’лань, самка аленя’. Параўн. ланя ’вельмі тоўстая, здаровая жанчына’ (З нар. сл.).

Ла́нка 2 ’дзялянка зямлі, участак’ (Мат. Гом.). Балтызм (параўн. літ. lankà ’заліўны луг’, лат. lañka ’нізіна, нізкі луг’). Генетычна роднаснае з прасл. lǫka ’луг’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

галу́бка, ‑і, ДМ ‑бцы; Р мн. ‑бак; ж.

1. Самка голуба.

2. Разм. Ужываецца як ласкавы зварот да жанчыны. Спявай мне, дзяўчынка, пра кветкі, пра гай, Пра лепшыя дні, пра вясну, Пра наша каханне, галубка, спявай — Пад ціхі твой спеў я засну. Чарот.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ма́лпа ж заал Áffe m -n, -n; Áffenweibchen n -s, - (самка);

са спры́там ма́лпы mit áffenartiger Geschícklichkeit;

2. разм пагард (пра чалавека) Náchäffer m -s, -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

аве́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

1. Свойская жвачная жывёла, якая дае воўну, мяса, малако; самка барана.

Стрыжка авечак.

2. перан. Той, хто выдае сябе за ціхага, паслухмянага чалавека.

3. перан. Пра някемлівага, дурнаватага чалавека (часцей пра асоб жаночага полу).

◊

Блудная (аблудная) авечка — пра чалавека, які збіўся з правільнага жыццёвага шляху, адарваўся ад свайго асяроддзя, сям’і і інш.

Прыкідвацца авечкай.

|| прым. аве́чы, -ая, -ае.

А. сыр.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сляпе́нь, ‑пня, м.

Двухкрылае насякомае сямейства крывасмокаў, самка якога жывіцца кроўю жывёлы і чалавека. Душна Яну. Спацеў ужо і конь. Ля каня круцяцца кучаю сляпні і авадні, ліпнуць да яго, лезуць яму ў вочы. Галавач. Мухі і сляпні не давалі спакою каню, атакуючы яго з усіх бакоў. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

female

[ˈfi:meɪl]

1.

n.

1) жанчы́на, дзяўчы́на f.

2) са́мка f.

3) Bot. жано́чая кве́тка (яка́я ма́е то́лькі пе́сьцікі)

2.

adj.

жано́чы

a female choir — жано́чы хор

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

каро́ва, ‑ы, ж.

1. Буйная свойская жывёліна, якая дае малако; самка быка. Малочная карова. Дойная карова. □ Прама перада мною каля маладой сасны.. скубла траву чорная карова з белымі плямамі. В. Вольскі. Выгадавалася з лысенькай цялушачкі слаўная карова. Якімовіч. // Самка некаторых народ буйной рагатай жывёлы (лася, аленя, зубра). Найчасцей сустрэне [Алежка] там ласёў, цэлую іх сям’ю: самца ў гордай кароне рагоў, карову з цялушкай — пасуцца ў драбналессі. Вышынскі.

2. Разм. зневаж. Пра тоўстага, нязграбнага чалавека (звычайна пра жанчыну). — А ну, варушыся, карова! Лынькоў.

•••

Марская карова — вымерлае воднае млекакормячае атрада сірэн.

Дойная карова — пра крыніцу матэрыяльных даброт, якой можна несумленна карыстацца ў асабістых мэтах.

Як карова языком злізала каго-што — хутка і бясследна знік, як і не было.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)