верш, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Невялікі мастацкі твор, напісаны рытмізаванай мовай.

Зборнік вершаў.

Вершы Максіма Багдановіча.

2. Адзінка рытмічна арганізаванай мовы, вершаваны радок.

Памер верша.

Раман у вершах.

3. Рытмізаваная мова.

Гаварыць вершам.

○

Белы верш — верш без рыфмы.

Вольны верш — верш, які не мае рыфмы і характарызуецца няпэўнай колькасцю стоп у радку.

Верш у прозе — невялікі эмацыянальна насычаны твор у празаічнай форме.

|| прым. ве́ршавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

суча́сны, -ая, -ае.

1. Які мае адносіны да цяперашняга часу, да адной эпохі з кім-н.

С. беларускі раман.

Сучасныя Якубу Коласу паэты.

2. Які мае адносіны да сённяшняга; цяперашні.

Сучаснае жыццё.

Сучасныя падзеі.

3. Які адпавядае патрабаванням свайго часу, не адсталы.

Сучасная тэхніка.

Сучасныя ідэі.

4. суча́снае, -ага, н. Падзеі, якія адбываюцца цяпер, у дадзены час; цяперашні час.

Пра сучаснае можна многа гаварыць.

|| наз. суча́снасць, -і, ж. (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

шэ́ры, -ая, -ае.

1. Колер, які атрымаўся ад змяшэння чорнага і белага, колер попелу.

Ш. матэрыял.

Шэрыя вочы.

Шэрае неба.

Ш. кот.

Ш. твар (бледны, з зямлістым адценнем).

2. перан. Пасрэдны, знешне і ўнутрана не цікавы.

Шэрае існаванне.

Ш. раман.

3. перан. Малакультурны, неадукаваны (разм.).

Ш. чалавек.

4. перан. Пра надвор’е: хмурны.

Шэрае надвор’е.

Шэрая раніца.

|| памянш. шэ́ранькі, -ая, -ае.

|| наз. шэ́расць, -і, ж. (да 2 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

змаргну́ць і зміргну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак. і аднакр.

Маргнуць, міргнуць. Марыля сочыць за адным чалавекам, сочыць напружана, баючыся змаргнуць вокам. Кулакоўскі. Раман аціх, уставіўшыся вачыма ў акно. Зноў яны зрабіліся ў яго белыя і шкляныя. Глядзіць — не зміргне. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

завербава́цца, ‑вярбуюся, ‑вярбуешся, ‑вярбуецца; зак.

Наняцца на работу на пэўных умовах. Раман цешыў сябе надзеяй, што калі народзіцца дзіця, ён уладкуецца на работу ў горад ці завярбуецца куды-небудзь і забярэ з сабой Надзю. Чарнышэвіч. [Стоцкі] завербаваўся рабочым на Уральскі металургічны завод. Карпюк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лаго́днасць, ‑і, ж.

Уласцівасць лагоднага; дабрадушнасць, ласкавасць. [Лабановіч] упадабаў пастуха за бестурботнасць, вясёласць і лагоднасць. Колас. Падняўся і Раман Дзянісавіч. Знікла з яго твару нядаўняя лагоднасць, ён стаў пануры і заклапочаны. Хадкевіч. Чалавек ён [настаўнік] добры, заўсёды з усмешкай і ў голасе прыязная лагоднасць. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лягчэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе, незак.

1. Памяншацца ў вазе, станавіцца больш лёгкім.

2. безас. каму і без дап. Аб паляпшэнні самаадчування, настрою і пад. Раман зноў пачаў жартаваць. Косцік адчуваў, як з яго сэрца спадае цяжар, як лягчэе ў яго на душы. Арабей.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

недарэ́чнасць, ‑і, ж.

1. Уласцівасць недарэчнага. Раман разумеў усю недарэчнасць.. [папрокаў], але нічога іншага сказаць не мог. Чарнышэвіч.

2. Недарэчны ўчынак, думка, паводзіны і пад. У рамястве .. [Васіль] быў вельмі здатным.., а ў гаспадарскіх справах часта спатыкаўся, меў шмат усякіх промахаў і ўсякіх недарэчнасць. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

інсцэні́раваць

(ад ін- + сцэна)

1) надаваць літаратурнаму твору сцэнічную форму (напр. і. раман);

2) перан. прытворна рабіць што-н. з намерам выдаць яго за сапраўднае (напр. і. вяселле).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

эпісталя́рны

(ад эпістала)

1) які датычыць літаратурных твораў, напісаных у форме пісем (напр. э. раман);

2) які з’яўляецца сукупнасцю чыіх-н. пісем (напр. э-ая спадчына Янкі Купалы).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)