1. Надае слову значэнне, процілеглае значэнню гэтага слова без такой прыстаўкі, напрыклад: невыгода, незямны.// Тое ж, але з адценнем абмежаванасці, нязначнасці, напрыклад: недурны, неблагі.
2. Надае слову значэнне адмаўлення таго, што абазначае данае слова без гэтай прыстаўкі, напрыклад: неакуратны, непаспяховы; недаступнасць, непаслухмянасць; невыпадкова, недалёка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пракво́льней ’вальней’ (калінк., Сл. ПЗБ). Да вольны (гл.). Не зусім ясная прыставачная частка. Магчыма, узята з слоў пра‑ калеташні, пракавечны, дзе яна была асэнсаваная як прыстаўка з узмацняльным значэннем, гл. прак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тро́ба ‘панос’ (пін., Сл. ПЗБ). Да утроба (гл.), параўн. утроба ‘хвароба органаў стрававання’ (Мат. Гом.). Магчыма, эўфемізм з адсячэннем пачатковага у‑, успрынятага як прыстаўка ці прыназоўнік, аналагічна балг.дыял.тро́ба ‘жывот’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пачура́цца ’адмовіцца, адцурацца’ (Касп.). Да цурацца (гл.). Аб мене ц > ч гл. Карскі, 1, 363. Прыстаўкапа‑ замест ад‑ — уплыў балт. моў, параўн. pa‑šaūkti — адклікаць, paneigimas — адмаўленне, pasitraukti, pa‑eiti — адысці.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
са..., прыстаўка (гл. с...).
I. Выкарыстоўваецца пры ўтварэнні дзеясловаў замест прыстаўкі «с...»: 1) перад двума і больш зычнымі, напрыклад: сабраць, сагнаць, сарваць, саставіць; 2) перад зычнай з наступным «ь» або апострафам, напрыклад: салью, сальеш, саб’ю, саб’еш.
II. Выкарыстоўваецца для ўтварэння назоўнікаў і прыметнікаў, якія абазначаюць сумеснасць дзеяння, напрыклад: сааўтар, саўдзельнік, сааўтарскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
voll=
1.
аддз.дзеясл. прыстаўка, указвае на напаўненне: vóllgießen* наліва́ць даве́рху
2) неаддз.дзеясл. прыстаўка, указвае на завяршэнне дзеяння: vollführen здзяйсня́ць, выко́нваць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
◎ Пасядзе́льня ’памяшканне для збруі калгасных коней’ (смарг., Сцяшк. Сл.). Да сядло (гл.). Аб суфіксе ‑ня гл. Сцяцко (Афікс. наз., 165). Прыстаўка па-, відаць, ад слова памяшканне, з якім + сядзёльня магло уступіць у кантамінацыйныя адносіны.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Про́дзіў ’цуда з цудаў’ (Нас.): нейкий продзіў тут случыўся. З польск.przedziw(y) ’тс’, якое, магчыма, ад прым. przedziwny ’дзіўны; вычварны’, дзе prze‑ — прыстаўка са значэннем найвышэйшай ступені; dziwny, гл. дзіва. Гл. таксама прыдзіў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Накатага́ніць ’наварыць’ (Мат. Гом.). У слове ідэнтыфікуецца прыстаўкана- і канцавая частка, звязаная з таган ’вялікі касцёл’, што датычыць ‑ка‑, то яна можа быць суаднесена з вядомай экспрэсіўнай прыстаўкай ка‑, параўн. катурхаць (гл.) і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пасява́ць ’сеяць (доўга)’, ’высяваць’ (Ян.). Дуратыўны дзеяслоў, утвораны ад сеяць (гл.); пашырэнне суфікса ‑ва‑ ў сувязі з тым, што аснова дзеяслова заканчваецца на галосны (параўн. быць — бываць, чуць — чуваць). Прыстаўкапа‑ тут мае значэнне ’вы-’.⇉/