2.перан.Кніжн. Права старэйшага, першага, вядучага. Страціць права першародства.// Першааснова чаго‑н. Шатландзец пачынае цудоўна гаварыць па-беларуску, не страчваючы пры гэтым ні кроплі свайго шатландскага першародства.Зарыцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каю́та, ‑ы, ДМ каюце, ж.
Жылое памяшканне для пасажыраў або экіпажа на судне. Пасажырская каюта. Каюта першага класа. □ У каюце прыгожыя бліскучыя лаўкі ўздоўж сцен, зручны столік, прышрубаваны да падлогі, блакітныя фіранкі на круглых ілюмінатар ах.В. Вольскі.
[Гал. kajuit.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Первіна́ ’сена першага укосу’ (шчуч., Сцяшк. Сл.), серб.-харв.првіша ’першыя плады, першы ўраджай’, славен.prvina ’элемент, асноўнае рэчыва’, макед.првина ’першы раз’. Да *первы (гл.). Сюды ж первяпа. пераела ’першы выпадак’ (Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ánhieb
m -(e)s, -e
1) засе́чка
2)
auf (den érsten) ~ — з пе́ршага ра́зу; з хо́ду
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Сысо́й ’цяля першага году’ (Сл. рэг. лекс.), памянш. сысо́йчык ’жарабя або цяля ўзростам да году’ (Сцяшк.). Да сыса́ць (гл. ссаць) з рэдкім суф. ‑ой, магчыма, націскным варыянтам да ‑ай, параўн. Сцяцко, Афікс. наз., 23.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ранг
(ням. Rang, ад фр. rang = рад)
1) ступень адрознення, чын, званне (напр. дыпламатычныя рангі, капітан першага рангу);
2) катэгорыя, разрад якіх-н. прадметаў, з’яў, асоб (напр. работнікі высокага рангу).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
уво́сень, прысл.
У асенні час, восенню. Чаго толькі няма ў тым буданчыку! Тут і раскладныя лесвіцы, з дапамогай якіх увосень збіраюць яблыкі, і няскончаны рамачны вулей,.. і розны інструмент.Даніленка.Увосень слаўна чакаць першага снегу, а зімой — першай травы.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эвакуі́равацца, ‑руюся, ‑руешся, ‑руецца; зак. і незак.
1. Стаць (станавіцца) эвакуіраваным. Урача няма з першага дня акупацыі. Кажуць, яна эвакуіравалася.Шамякін.Калі пачалася вайна, ён [Астравухаў] разам з маці эвакуіраваўся з Беларусі на ўсход.Данілевіч.
2.толькінезак.Зал.да эвакуіраваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыме́ркнуць, прыме́ркнуцца ’пра надыход няпоўнага, першага змроку’ (ТСБМ, Байк. і Некр.), таксама незак. тр. прымярка́ць ’цямнець’ (Нас.), прымірка́ць ’вечарэць, змяркацца, цямнець’ (Бяльк.), зах.-бранск.прымерька́ть ’тс’ (Раст.), сюды ж дзеепрым. прыме́рклы ’змрочны’ (Нас.), а таксама вытворныя назоўнікі прымярка́нне ’надыход няпоўнага, першага змроку; вячэрняя пара’ (Нас., Гарэц.), мн. л. пры́меркі, пры́мрак ’змрок’ (Нас., Байк. і Некр.). Ст.-бел.примрак ’цемра’. Прэфіксальнае ўтварэнне ад ме́ркнуць (гл.). Укр.примерка́ти, примерка́тися ’цямнець, змяркацца’, при́мерки, примерка́ння ’прыцемкі’, стараж.-рус.примракъ ’змрок, цемра’, рус.дыял.приме́ркнуть ’цямнець, пераставаць свяціць’, примерка́ние ’пачатак першай квадры, калі месяца не бачна’, при́мерки ’прыцемкі, змярканне’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адра́зу
1. (у момант) sofórt; sogléich; im Áugenblick; únverzüglich;
2. (адначасова) gléichzeitig, zúgleich;
3. (з самага пачатку, з першага разу) von Ánfang an
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)