ку́ча ж., прям., перен. ку́ча; во́рох м.;
к. каме́ння — ку́ча ка́мней;
к. спраў — ку́ча дел;
◊ мала́я к. — мала́ ку́ча;
валі́ць усё ў адну́ ку́чу — вали́ть всё в одну́ ку́чу
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
пушы́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Дробная часцінка пуху. Раніцай жаваранак прачнуўся, выскачыў з гняздзечка, рупліва выкладзенага сухім пырнікам і лёгкімі пушынкамі. Даніленка. Ніна па-гаспадарску зняла нейкую нябачную пушынку з.. [Алесевага] пінжака. Шыцік. / Пра што‑н. вельмі лёгкае, што нагадвае пушынкі. Мяккія пушынкі снегу ападалі на зямлю. Кавалёў. Побач з.. [Сняжком] куляецца і кружыць белай пушынкай на ветры малая спрытная Волечка. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спажы́ўны, ‑ая, ‑ае.
1. Прызначаны для яды, для спажывання. Спажыўныя расліны. □ Партызаны і насельніцтва невялічкага ўзвышша-вострава выбіралі ў балотах усё спажыўнае. Кавалёў.
2. Які змяшчае неабходныя для жыццядзейнасці арганізма рэчывы; пажыўны. Тры разы за гэты час малая гаспадыня клапатліва рыхліла зямлю, часта паіла сваю градку вадою і карміла ўсялякімі спажыўнымі харчамі. Якімовіч. Суп быў на касцях, з бульбаю і крупкаю, вельмі спажыўны і смачны. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уця́міць, ‑млю, ‑міш, ‑міць; зак., што і з дадан. сказам.
Разм. Зразумець сэнс, змест чаго‑н. Пытанне прагучала нечакана, і Вера не адразу ўцяміла, пра што гаворыць вяснушкаваты, кірпаносы хлапец. Асіпенка. Маці ніяк не магла ўцяміць усяго таго, што так нечакана здарылася. Ставер. // Поўнасцю, да канца ўсвядоміць што‑н. Прашу, калегі, цвёрда ўцяміць Святую мудрасць даўніх год: Малая кропля крышыць камень, Цярплівасць — сцены перашкод. Бачыла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ветрачок ’малы вятрак; рухомае прыстасаванне, якое па форме нагадвае вятрак; малая электрастанцыя’ (КТС), укр. вітрячок, палес. вітрачо́к, вєтрачо́к, виітрачо́к ’прылада, на якую намотваецца пража з цэўкі або верацяна для сушкі’, рус. пск., смал. ветрячок ’ветраны млын магутнасцю для патрэб адной гаспадаркі’, польск. wiatraczek ’ветрачок’. Памяншальная форма лексемы вятрак (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
цень, -ю, мн. -і, -яў, м.
1. Месца, заслоненае чым-н. ад сонца.
Пад дрэвамі быў ц.
2. Невыразныя абрысы фігуры, сілуэт.
У акне прамільгнуў нечы ц.
3. перан., чаго. Адлюстраванне ўнутранага стану чалавека (смутку, трывогі, болю і пад.).
Па твары прамільгнуў ц. страху.
4. перан., чаго. Здань, дух.
Цені мінулага.
Цені продкаў.
5. перан., чаго. Нязначная, вельмі малая колькасць, доля.
І ценю праўды тут няма.
6. Пра каго-н. вельмі аслабленага, худога.
Не чалавек, а ц.
◊
Кідаць цень на каго-што (разм.) — выклікаць падазрэнне да каго-н.
Як цень (разм.) — неадчэпна (хадзіць за кім-н.).
|| прым. ценявы́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
peanut
[ˈpi:nʌt]
n.
1) земляны́ арэ́х, ара́хіс -у m. (плод і расьлі́на)
2) струк земляно́га арэ́ха
3) мала́я, малава́жная асо́ба
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
pod
I [pɑ:d]
n.
струк -а́, стручо́к -ка́ m.
II [pɑ:d]
n.
1) мала́я чарада́ (пту́шак)
2) малы́ ста́так (кіто́ў, цюле́няў)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
бу́ква лі́тара, -ры ж.;
строчна́я бу́ква мала́я лі́тара;
прописна́я бу́ква вялі́кая лі́тара;
◊
бу́ква в бу́кву лі́тара ў лі́тару;
бу́ква зако́на лі́тара зако́ну;
остава́ться мёртвой бу́квой застава́цца мёртвай лі́тарай;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Мале́ча ’маленькія дзеці, жывыя істоты’, ’драбната, драбяза’, ’дзіцяня’ (ТСБМ, Янк. 1, Сцяшк., Нас., Бяльк., Растарг.), ’чалавек нізкага росту’ (Растарг.). Укр. мале́ча ’малыя дзеці’, рус. мале́ча: смал. ’дзіця’, славен. malȏča ’дробязь’, серб.-харв. мало̀ћа ’малая колькасць’. Трубачоў (Проспект, 59–61) дапускае праблематычнасць пры ўзвядзенні гэтых форм да прасл. malotja; магчыма, ‑otja > ‑etja (?). Да малы́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)