трубча́сты і трубкава́ты, ‑ая, ‑ае.
Які мае форму трубы (у 1 знач.), трубкі (у 1 знач.). Трубчастая косць. Трубкаватае сцябло. // Які складаецца з трубачак, цыліндрычных ячэек (аб будове матэрыялу, рэчыва). Трубкаватыя фільтры. Трубчастая будова глебы. // Зроблены з труб, трубак. Трубчастыя рыштаванні.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Касцю́лька ’вус аржанога або ячнага коласа’ (Касп.), ’асцюк’ (Сл. паўн.-зах.), ’асцюлька, асцюк’ (Бяльк.). Параўн. у рус. мове (у Даля, пад костерь) костюлька. Фармальна ўтварэнне ад *kostь ’косць’ суфіксам ‑иіька (< ‑иІ(ь) + (ь)ка) з функцыяй памяншальнасці. Трэба звярнуць увагу на значэнні прасл. слова *kostь, што прыводзяцца ў Трубачова, Эт. сл., 11, 168. Сярод асноўвай семантыкі (’косць і да т. п.’) у двух выпадках сустракаюцца іншыя значэнні: польск. kość ’ільняная кастрыца’ і рус. кость ’тс’ (пск.). Такая семантыка вельмі добра падыходзіць для тлумачэння слова касцюлька.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
udowy
udow|y
сцегнавы;
kość ~a — анат. сцегнавая косць;
tętnica ~a — сцегнавая артэрыя
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Knóbel
m -s, -
1) анат. згін па́льцаў
2) касця́шка, косць, ба́бка (для гульні)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
плечавы́ Schúlter-, Óberarm-;
анат плечава́я косць Schúlterbein n -(e)s, -e, Áchselbein n, Óberarmknochen n;
плечава́я артэ́рыя Óberarmarteri¦e f -, -n
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
лапа́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.
1. Невялікая лапата.
2. Тое, што і лопасць (у 2 знач.).
Лапаткі турбіны.
3. Плоская шырокая косць трохвугольнай формы ў верхняй частцы спіны.
4. Плоскі няспелы стручок гароху ці іншай бабовай расліны.
Лапаткі гароху.
◊
Ва ўсе лапаткі (бегчы; разм.) — вельмі хутка.
Палажыць (класці) на лапаткі — пры дужанні (па)валіць саперніка на спіну, а таксама наогул перамагчы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
лоб, ілба і (пасля галосных) лба, мн. ілбы́ і (пасля галосных) лбы, ілбо́ў (лбоў), м.
Верхняя надвочная частка твару чалавека або морды жывёлы.
Адкрыты л.
◊
Лоб у лоб (разм.) — насустрач адзін аднаму ісці, сыходзіцца і пад.
У лоб —
1) з фронту, франтальным ударам.
Атакаваць праціўніка ў л.;
2) залішне прамалінейна (разм.).
Спытаць у л.
|| памянш. лабо́к, -бка́, мн. -бкі́, -бко́ў, м.
|| прым. ло́бны, -ая, -ае.
Лобная косць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ло́каць, ло́кця, мн. ло́кці, ло́кцяў, м.
1. Месца згібу рукі, дзе злучаецца плечавая косць з касцямі перадплечча.
Узяць за л.
Блізка л., ды не ўкусіш (прыказка).
2. Старадаўняя мера даўжыні, роўная прыблізна 0,5 м.
◊
Кусаць (сабе) локці — шкадаваць аб чым-н. упушчаным, непапраўным.
Пачуццё локця — пачуццё сяброўства і ўзаемнай падтрымкі.
|| прым. ло́кцевы, -ая, -ае (да 1 знач.) і лакцявы́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
растру́шчаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад раструшчыць.
2. у знач. прым. Раздроблены, разбіты на дробныя кавалкі. Пад нагу то тут, то там траплялі раструшчаныя кукурузныя пачаткі. М. Стральцоў. Ступіш не так — і загрыміць якая-небудзь бляшанка, пакоціцца ўніз раструшчаная цагліна... Бураўкін. // Пашкоджаны, разбіты (пра косць).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
касцяне́ць
1. (ператварацца ў косць) zu Knóchen wérden, verknöchern vi (s);
2. (дзеравянець ад холаду) erstárren vi (s), vor Kälte steif [starr] wérden
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)