аагене́з

(ад аа- + -генез)

біял. працэс развіцця жаночых палавых клетак у яечніку.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

гемапаэ́з

(ад гема- + гр. poiesis = утварэнне)

утварэнне, развіццё і даспяванне клетак крыві.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ма́кула

(лац. macula = пляма)

група чуллівых клетак унутранага вуха пазваночных; слыхавая пляма.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

партэнагані́я

(ад гр. parthenos = нявінніца + -ганія)

размнажэнне за кошт неаплодненых зародкавых клетак.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

протапекці́н

(ад прота- + пекціны)

субстанцыя, якая злучае абалонкі клетак у расліннай тканцы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

рыбасо́мы

[ад рыбо(за) + сома]

арганоіды клетак чалавека, жывёл і раслін, функцыяй якіх з’яўляецца біясінтэз бялкоў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

саркапла́зма

(ад гр. sarks, -rkos = мяса + плазма)

цытаплазма мышачных валокнаў і клетак.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

цытатрапі́зм

(ад цыта- + гр. trope = паварот, напрамак)

з’ява ўзаемапрыцягвання або ўзаемавыштурхоўвання клетак.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ГЕНЕРАТЫ́ЎНЫЯ О́РГАНЫ,

органы палавога размнажэння раслін; разам з органамі бясполага і вегетатыўнага размнажэння належаць да рэпрадукцыйных органаў. У ніжэйшых раслін з развітым палавым размнажэннем генератыўныя органы падзяляюцца на антэрыдыі і аагоніі, у імхоў, папарацей, хвашчоў і дзеразы — на антэрыдыі і архегоніі. У голанасенных адбываецца рэдукцыя генератыўных органаў, ад архегонія застаецца толькі яйцаклетка і некалькі пабочных клетак, мужчынскі гаметафіт рэдукаваны да трох клетак. У пакрытанасенных (кветкавых) утвараюцца высокаспецыялізаваныя структуры — двухклетачны мужчынскі гаметафіт (вегетатыўныя і генератыўныя клеткі) і зародкавыя мяшкі — жаночыя гаметафіты з яйцаклеткай і цэнтр. клеткай. Паняцце генератыўных органаў часта пашыраюць на кветкі і плады. Генератыўныя органы жывёл і чалавека наз. палавымі органамі.

Р.Г.Заяц.

т. 5, с. 155

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГЕТЭРААЎКСІ́Н,

індалілвоцатная кіслата, C10H9NO2, хімічнае рэчыва высокай фізіял. актыўнасці з групы гармонаў росту (аўксінаў). Ёсць у мачы і сліне жывёл, бактэрыях, грыбах, водарасцях і вышэйшых раслінах. Вылучаны ў 1934 з культуры плесневых грыбоў і інш. мікраарганізмаў галандскім хімікам Ф.Кёглем. Уздзейнічае на роставыя працэсы парасткаў, лісця, укаранення чаранкоў, узмацняе размнажэнне клетак у калусах, у спалучэнні з цытакінінамі стымулюе дыферэнцыяцыю клетак. Механізм уздзеяння гетэрааўксіна на клеткі звязваюць з актывацыяй H​± выпампоўвальнага механізма ў плазмалеме, на дзейнасць рыбасом і ядра, узмацненне сакрэцыі кіслых гідралаз. Утвараецца ў верхавінкавых мерыстэмах сцябла. Фізіялагічна актыўны ў канцэнтрацыях 10​-3 — 10​-8 М. Гетэрааўксін — адзіны з аўксінаў, які атрымліваюць сінтэзам.

т. 5, с. 208

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)