пасклада́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
1. Скласці ўсё, многае. Пасля скінулі з Міхалавага воза асіну, паскладалі на воз свае мяшкі з сенам і аброчныя торбы і на іх паклалі Міхала. Чорны. Мы насцягвалі ў лаўжы рознага ламачча, .. і паскладалі яго так, каб яно было відно з паветра. Сабаленка.
2. і без дап. Складаць некаторы час. — Я палезу капаць, — сказаў я, спыніўшы яго [бацьку]. — Ты паскладай. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
scoop2 [sku:p] v.
1. капа́ць, выко́пваць
2. чэ́рпаць, зачэ́рпваць; зграба́ць, збіра́ць (шуфлікам)
3. AmE, infml адхапі́ць вялі́кія гро́шы;
scoop a large profit адхапі́ць ка́вал
4. друкава́ць сенсацы́йную навіну́ (раней за іншых)
♦
scoop the pool infml заграба́стаць уве́сь прыбы́так
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Ска́пач ‘вілы (з двума зубамі) або крук для скідвання гною з воза’ (Янк. 3., Шатал.), ска́пыч ‘тс’ (Маяч., Бяльк.), ска́павіч ‘тс’ (Бяльк.), ско́пач ‘тс’ (паст., Сл. ПЗБ), скапа́ч ‘тс’ (Касп.), ско́піч ‘тс’ (Мат. Гом.). Польск. дыял. skopacz ‘тс’. Ад скапаць < капаць. Параўн. капач (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
canal
[kəˈnæl]
1.
n.
1) кана́л -у m.
irrigation canal — араша́льны кана́л, трубаправо́д -у m.
2) Anat. кана́л (напр. стравава́льны, кішэ́чны)
2.
v.t.
капа́ць кана́л, право́дзіць кана́лы
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
адкапа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Капаючы, адкрыць, дастаць з-пад чаго‑н.; вызваліць засыпанае, заваленае чым‑н. Пакуль адкапалі ракету, давялося папацець. Бурмакоў вырашыў перавезці яе куды-небудзь па імшару, каб часам буран не засыпаў зноў. Шыцік. Мішурын перавязаў сваю руку вышэй локця і пачаў гаўкаць на слых, адкуль стогне чалавек. Здаровай рукой ён яго неўзабаве адкапаў з-пад цэглы. Чорны. // Выкапаць. Гэты клён Той вясной я знайшоў у гаі, Адкапаў там ашчадна, Прынёс. Броўка.
2. Адкідаць што‑н. ад (з) чаго‑н. Адкапаць снег ад ганка.
3. Разм. Выканаўшы сваю норму, кончыць капаць, капацца. Траншэю.. [Пшанічны] вырашыў не капаць, хай гэта робіць Глечык, а ён ужо адкапаў сваё. Быкаў. // Зрабіцца непрыгодным для капання, знасіцца ад доўгага ўжывання. Гэта лапата сваё адкапала.
4. перан. Разм. Адшукаць, знайсці, здабыць што‑н. забытае, малавядомае і пад. Рыгор цяпер выконваў абавязкі загадчыка і выпадкова адкапаў артыкул у «бяздоннай папцы». Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
далако́п, ‑а, м.
Рабочы, які капае магілы. Далакопы ўзяліся за рыдлёўкі, натоўп пачаў разыходзіцца, расцякаючыся па сцежках, што вялі да выхаду з могільніка. Хадкевіч. Магіла была гатова. Апёршыся на лапаты, чакалі далакопы, калі закопваць ім. Вярцінскі. // Той, каму даручана капаць, раскопваць што‑н. [Вера:] Мы з Чарнавусам касцямі не займаемся, гэта Гарлахвацкі іх перабірае. А наша справа — мел, гліна, вапна, фасфарыты. Галоўны далакоп — Аляксандр Пятровіч, а я яму памагаю. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перамы́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
1. Вузкая палоска зямлі паміж суседнімі воднымі масівамі, паглыбленнямі і пад. Капаць канаву з перамычкамі. □ Нарач аддзяляецца ад суседняга возера Мястра вузкай перамычкай з пралівам. «Беларусь».
2. Часовая плаціна, гаць. Перакрыць раку перамычкай. □ Калі канал будзе гатоў, перамычку ўзарвуць, і воды .. хлынуць па каналу. Дуброўскі.
3. Спец. Праваднік, які злучае два электрычныя ланцугі.
4. Спец. Аконнае або дзвярное перакрыцце.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Грэ́баваць ’грэбаваць’. Укр. гре́бувати, гре́бати, рус. греба́ть, грёбать. Фасмер (1, 454) параўноўвае з чэш. hřebati ’сварыцца, лаяць’ і далей з рус. гребу́ (так і Бернекер, 1, 348). Падрабязна ў Трубачова, Эт. сл., 7, 108–109 (пад *grebati, *grěbati). Лічыцца, што значэнне ’грэбаваць’, ’лаяць’ развілося з ’капаць, капацца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ка́пнуць ’памерці’ (Растарг., Юрч.), серб.-харв. ка̏пнути ’выбіцца з сіл’, макед. капне ’знемагчыся’, балг. капна ’ўпаду ад знясілення, згіну’. Прасл. kap‑nǫ‑ti, якое пасля спрасцілася ў кануць ’прапасці, знікнуць бясследна’, як рус. тонуть < topnǫti ’тапіцца’. Да ка́паць (гл.). Семантыка больш падрабязна ў Трубачова (9, 147–148).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Копша 1 ’капун, маларухавы, павольны ў рухах чалавек’ (ТС), ’лянівая жанчына’ (Мат. Гом.). Гл. капацца. Назоўнік утварыўся з дапамогай экспрэсіўнага суфікса ‑ша Nomina agentis (SP, 2, 76–77; Сцяцко, Афікс. наз., 75–76).
Копша 2 ’далакоп, магільны дух’ (Нас., Яруш.). Да капаць (гл.). Параўн. копша 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)