Verbum

кале́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; незак., каго-што.

1. Рабіць калекам (калекай).

Вайна калечыць людзей.

2. перан. Псаваць, знявечваць маральна, рабіць непаўнацэнным.

К. душу.

Нельга к. характар дзяцей.

|| зак. скале́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны і пакале́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны.

|| звар. кале́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца (да 1 знач.); зак. скале́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца і пакале́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца.

аддалі́ць, -далю́, -далі́ш, -далі́ць; -далі́м, -даліце́, -даля́ць; -да́лены; зак., каго-што.

1. Зрабіць больш далёкім (у прасторы, часе і пад.).

А. прадмет ад фотаапарата.

А. сустрэчу.

2. Выклікаць адчужанасць, стаць прычынай адчужанасці.

Гэтае здарэнне канчаткова аддаліла іх.

|| незак. аддаля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| звар. аддалі́цца, -лю́ся, -лі́шся, -лі́цца; -лі́мся, -ліце́ся, -ля́цца; незак. аддаля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

|| наз. аддале́нне, -я, н.

абмахну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., каго-што.

1. Махаючы чым-н., абдаць струменем паветра (звычайна для ахаладжэння).

2. Ачысціць, змахнуць што-н., махнуўшы чым-н., скінуць.

А. пыл з паліцы.

А. стол.

|| незак. абма́хваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. абмахну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; незак. абма́хвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

упрэ́гчы¹, -рагу́, -ражэ́ш, -ражэ́; -ражо́м, -ражаце́, -рагу́ць; -ро́г, -рэ́гла; -ражы́; -ро́жаны; зак., каго (што) у што.

Тое, што і запрэгчы.

У. каня ў калёсы.

|| незак. упрага́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| звар. упрэ́гчыся, -рагу́ся, -ражэ́шся, -ражэ́цца; -ражо́мся, -ражаце́ся, -рагу́цца; -ро́гся, -рэ́глася; -ражы́ся; зак.

У. ў работу (перан.: уключыцца ў доўгую, цяжкую работу; разм.); незак. упрага́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

рэгістрава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; незак., каго-што.

Запісваць, адзначаць з мэтай уліку, сістэматызацыі, надання законнай сілы чаму-н.

Р. паступаючую дакументацыю.

Р. змены надвор’я.

Р. шлюб.

|| зак. зарэгістрава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны.

|| звар. рэгістрава́цца, -ру́юся, -ру́ешся, -ру́ецца; -ру́йся; зак. зарэгістрава́цца, -ру́юся, -ру́ешся, -ру́ецца; -ру́йся.

|| наз. рэгістра́цыя, -і, ж. і рэгістрава́нне, -я, н.

|| прым. рэгістрацы́йны, -ая, -ае.

надзе́ць, -дзе́ну, -дзе́неш, -дзе́не; -дзе́нь; -дзе́ты; зак., што.

1. Адзець на сябе або на каго-н. вопратку, абутак і пад.

Н. паліто.

2. Уздзець, прыладзіць які-н. прадмет на каго-, што-н.

Н. пярсцёнак.

Н. акуляры.

|| незак. надзява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| звар. надзе́цца, -дзе́нуся, -дзе́нешся, -дзе́нецца; -дзе́нься; незак. надзява́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. надзява́нне, -я, н.

падмацава́ць, -цу́ю, -цу́еш, -цу́е; -цу́й; -цава́ны; зак.

1. што. Умацаваць дадаткова.

П. плот падпоркамі.

П. думку фактамі (перан.).

2. каго (што). Накарміць для надання сілы.

П. дойных кароў буракамі.

|| незак. падмацо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. падмацава́цца, -цу́юся, -цу́ешся, -цу́ецца; -цу́йся (да 2 знач.); незак. падмацо́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. падмацава́нне, -я, н. і падмацо́ўванне, -я, н.

падмы́ць, -мы́ю, -мы́еш, -мы́е; -мы́ты; зак.

1. каго-што. Вымыць ніжнюю частку цела.

П. дзіця.

2. што. Вымыць на скорую руку (разм.).

П. падлогу.

3. што. Размыць знізу.

Вада падмыла берагі ракі.

|| незак. падмыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| звар. падмы́цца, -мы́юся, -мы́ешся, -мы́ецца (да 1 знач.); незак. падмыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. падмыва́нне, -я, н. (да 1 і 3 знач.).

трэнірава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; незак.

1. каго-што. Навучаючы каго-н., праводзіць сістэматычныя практыкаванні.

Т. хакеістаў.

2. што. Пастаяннай сістэматычнай работай, практыкаваннямі развіваць, умацоўваць што-н.

Т. памяць.

|| зак. натрэнірава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны.

|| звар. трэнірава́цца, -ру́юся, -ру́ешся, -ру́ецца; -ру́йся; зак. натрэнірава́цца, -ру́юся, -ру́ешся, -ру́ецца; -ру́йся.

|| наз. трэніро́ўка, -і, ДМ -ро́ўцы, ж.

запрэ́гчы, -прагу́, -пражэ́ш, -пражэ́; -пражо́м, -пражаце́, -прагу́ць; -ро́г, -рэ́гла; -ражы́; -рэ́жаны; зак., каго-што.

1. Вупражжу злучыць з павозкай для цягі.

З. каня ў калёсы.

2. перан. Нагрузіць цяжкай работай (разм.).

|| незак. запрага́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| звар. запрэ́гчыся, -рагу́ся, -ражэ́шся, -ражэ́цца; -ражо́мся, -ражаце́ся, -рагу́цца; -ро́гся, -рэ́глася; -ражы́ся (разм.).

З. ў работу (перан.: узяцца за цяжкую працяглую працу); незак. запрага́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.