ВАЛАНТЭ́ (Volonté) Джан Марыя

(н. 9.4.1933, г. Мілан, Італія),

італьянскі акцёр. Скончыў Нац. акадэмію тэатр. мастацтва (1957). Сцэн. дзейнасць пачаў у 1951. З 1960 у кіно. Здымаецца ў вострасацыяльных («Чалавек, якога трэба знішчыць», «Тэрарыст»), прыгодніцкіх («За некалькі лішніх долараў», «Хто ведае?» — у сав. пракаце «Залатая куля»), палітычных («Кожнаму сваё», «Бандыты ў Мілане», «Следства па справе грамадзяніна па-за ўсякімі падазрэннямі» — у сав. пракаце «Справа грамадзяніна па-за ўсякімі падазрэннямі», «Сака і Ванцэці», «Джардана Бруна») і інш. Фільмах.

т. 3, с. 472

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

арда́

(цюрк. ordu)

1) дзяржава, саюз плямён у старажытных цюркскіх народаў (напр. Залатая а.);

2) цюркскае войска, якое ўрывалася ў межы Стараж. Русі;

3) перан. полчышчы азвярэлых варожых войск;

4) перан. шумны неарганізаваны натоўп.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

дука́т

(іт. ducato)

даўнейшая сярэбраная, затым залатая манета, якая з’явілася ў 13 ст. у Венецыі, а пасля чаканілася ў многіх краінах Еўропы; на тэрыторыі Беларусі ў 14—16 ст. найбольш пашыраны быў венгерскі д.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ко́ндар

(ісп. cóndor, з мовы кечуа kuntur)

1) драпежная птушка падатрада амерыканскіх ірыфаў, якая водзіцца ў Паўд. Амерыцы;

2) залатая і сярэбраная манеты ў некаторых паўднёваамерыканскіх краінах (Чылі, Калумбіі, Эквадоры)у 1851—1933 гг.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

golden

[ˈgoʊldən]

adj.

1) залаты́, з зо́лата

golden cross — залаты́ кры́ж

2) залатано́сны

3) залаці́сты, залаты́ о́лер)

4) выда́тны, ве́льмі ва́жны, кашто́ўны

golden deeds — высакаро́дныя ўчы́нкі

5) шчасьлі́вы; бага́ты; квітне́ючы, залаты́

golden age — залаты́ век, залата́я пара́

- golden anniversary

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

currency [ˈkʌrənsi] n.

1. валю́та; гро́шы;

foreign currency заме́жная валю́та;

gold curren cy залата́я валю́та;

hard currency канверсі́йная валю́та;

paper currency папяро́выя гро́шы;

soft currency неканверсі́йная валю́та;

currency exchange абме́н валю́ты

2. грашо́вы абаро́т

3. ужыва́льнасць, ужы́тнасць;

give currency to smth. распаўсю́джваць што-н.;

This word is in common currency. Гэтае слова вельмі часта ўжываецца.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

сярэдзіна ж.

1. Mtte f -, -n;

у са́май сярэдзіне genu in der Mtte;

2. разм. (паясніца) Kreuz n -es, -e, Lnde f -, -n;

боль у сярэдзіне Kruzschmerzen pl;

залата́я сярэдзіна der gldene Mttelweg; die gldene Mtte

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

арда́, ‑ы, ДМ ‑дзе; мн. орды, ‑аў; ж.

1. Назва дзяржаўных утварэнняў, якія вылучыліся пасля драблення мангольскай дзяржавы Чынгісхана, а таксама стаўка, месцазнаходжанне яе правіцеляў. Залатая арда. Крымская арда. Астраханская арда. // Назва саюзаў вандроўных плямёнаў.

2. Мангола-татарскае войска, якое ўварвалася ў межы старажытнай Русі. // Пра полчышчы азвярэлых варожых войск. Фашысцкія орды. □ Паўстань, народ, злучы ўсе сілы Супроць тэўтонскае арды, Супроць пачвары тупарылай, Што нішчыць сёлы, гарады! Колас.

3. перан. Шумны і неарганізаваны натоўп, зборышча. Наляцелі скурадзёры — Паны чорнаю ардой. Танк.

[Ад цюрк. ordu — палатка хана.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

збіра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

1. Незак. да сабраць.

2. Займацца збіральніцтвам. Збіраць калекцыю. Збіраць гербарый. Утыль збірае нарыхтоўшчык. □ З рання да змяркання Пчолка залатая Лётае па кветках Ды мядок збірае. Журба. Дзядзька Марцін ведаў лес добра, у лесе гадаваўся, жывёлу пасвіў, грыбы збіраў. Колас.

•••

Збіраць вяршкі — забіраць самае лепшае.

Збіраць кускі (кавалкі) — прасіць міласціну.

Хоць іголкі збірай — а) відно, светла. На вуліцы хоць іголкі збірай. Скрыган; б) відны, светлы. Ноч была светлая, месячная. Пра такія ночы кажуць: хоць іголкі збірай. Курто.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

АМУДАР’І́НСКІ СКАРБ.

Знойдзены ў 1877 на гарадзішчы Тахці-Кувад у вярхоўях р. Амудар’я на Пд Таджыкістана. Датуецца 5—4 ст. да н.э. Захавалася 178 залатых і сярэбраных прадметаў: аб’ёмныя фігуркі, посуд, рэльефныя рэчы, пласцінкі з адціснутымі выявамі, пярсцёнкі і пячаткі, бранзалеты, дробныя ўпрыгожанні, манета Ахеменідаў. Большасць рэчаў зроблена майстрамі Ахеменідскай дзяржавы і Бактрыі. Асобныя рэчы адлюстроўваюць традыцыі мідыйскага мастацтва, звярынага стылю стэпавых плямёнаў Еўразіі. Захоўваецца ў Брытанскім музеі і Музеі Вікторыі і Альберта ў Лондане.

Залатая бляха з Амудар’інскага скарбу.

т. 1, с. 325

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)