1. Які мае адносіны да чорта, належыць яму. — Вось чортава стварэнне!.. Мусіць, я сапраўды баязлівец, калі нават вароны спалохаўся, — падумаў Валодзя.Ваданосаў.Пекла ўсё ўшчэнт разбіта, знікла чортава ўся світа.Дубоўка.
2.Разм. Вельмі дрэнны, непрыемны; пракляты. Няўжо .. [Барыс] не разумее, што Усевалад мог бы век не бачыць гэтага чортавага пітва, абы толькі якую хвіліну пабыць з Галінак?Скрыган.
3.Разм. У спалучэнні са словамі, якія абазначаюць вялікую колькасць, ужываецца для іх узмацнення. Да чортавай гібелі. Чортава процьма.
•••
Чортава акногл. акно.
Чортава вокагл. вока.
Чортава душагл.душа.
Чортаў сынгл. сын.
Чортаў тузінгл. тузін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
псіхатрэ́нінг
(ад гр. psyche = душа + англ. training = трэнінг)
трэніроўка, мэтай якой з’яўляецца дасягненне пэўнага псіхічнага стану каго-н.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
малады́, -а́я, -о́е.
1. Юны, які не дасягнуў сталага ўзросту.
Маладое пакаленне.
2. Уласцівы маладому ўзросту, маладым людзям.
М. задор.
Маладая душа.
3. Які нядаўна пачаў расці, існаваць, нядаўна ўтварыўся.
Маладое дрэўца.
4. Які нядаўна вырас, свежы.
Маладая бульба.
5. Нядаўна прыгатаваны (аб напітках, прадуктах).
Маладое піва.
6.у знач.наз.малады́, -о́га, м., малада́я, -о́й, ж., мн.малады́я, -ы́х. Жаніх і нявеста пасля заручын і ў час вяселля.
Віншаваць маладых.
|| памянш.-ласк.маладзе́нькі, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
агарну́цца, агарнуся, агорнешся, агорнецца; зак.
1. Ахінуць сябе чым‑н.; загарнуцца. Агарнуцца хусткай.
2. Заслацца, аблажыцца з усіх бакоў. Лес агарнуўся цемрай.
3.перан. Апынуцца ў пэўным душэўным стане. [Вэня] дапаў да сваіх саней, і душа яго агарнулася лагодным спакоем: конь быў накормлены і запрэжан.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бадзя́чы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Уласцівы бадзяку (бадзяцы). [Патаповіч:] — Ты ў мяне, бадзячая душа, у два дні будзеш умець класці сцяну ў гладкі вугал.Чорны.Хто ж не ведаў у нас жабракоў? Былі гэта яны — не іначай, Доўгім, ціхім натоўпам ішлі, Па краіне хадою бадзячай.Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
збале́цца, ‑еюся, ‑еешся, ‑еецца; зак.
Разм. Тое, што і збалець. Ці то збалелася Вольчына душа, стачылі яе адзінота і сум, а можа пераканаў гарачы шэпт Арыны, але без доўгіх угавораў нарадзілася яна перабрацца да свякрухі.Б. Стральцоў.— Я ўся збалелася па табе. Дзяцінка мая!Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падхалі́м, ‑а, м.
Нізкі, подлы чалавек, які дагаджае, хваліць у мэтах асабістай выгады; падлізнік. — Ото душа! Ото начальнік! — Так падхалімы кожны раз Хвалілі, соладка гурчалі І грошы мірна кралі з кас.Панчанка.[Містэра Лаяна] не маглі абмануць ліслівыя позіркі, кампліменты яўных падлізаў, робленыя ўсмешкі падхалімаў.Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
псіхо́з
(ад гр. psyche = душа)
1) хваравіты стан, звязаны з пашкоджаннем галаўнога мозгу;
2) перан. ненармальнасць, дзівацтва ў псіхіцы чалавека;