закану́рак
1. Глухі рукаў, заход з адным выхадам (Зах. Бел. Др.-Падб., Слаўг.).
2. Куток, загароджанае месца на агародзе ці каля пабудоў; гародчык (Слаўг.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
Лубяне́ць ’станавіцца цвёрдым, нягнуткім, падобным на луб’ (ТСБМ), лубя́ніць ’(аб яйку) выдаваць глухі гук, будучы цвёрдым’ (Шат.; Васілеўскі, БЛ, 10, 17). Утворана ад лубяны́ ’зроблены з лубу’, ’цвёрды, нягнуткі, падобны на луб’ (ТСБМ). Параўн. таксама гродз. лубяні́сты ’цвёрды, чэрствы’ (Сцяшк. Сл.). Да луб 1 (гл.). Гл. і лубець.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трухні́вы, трухня́вы ‘трухлявы, крохкі, нямоцны’ (ТС), сюды ж трухне́ць ‘брынчаць, брынкаць, бразгаць (пра надтрэснуты посуд)’ (ТС), з іншай асновай трухце́ць ‘трашчаць’ (люб., Жыв. сл.), ‘утвараць глухі гук (пра надтрэснуты посуд’ (Зайка Кос.). Параўн. укр. трухня́вий ‘струхлы’, трухні́ти ‘гніць’, чэш. trouchnivý ‘трухлявы’. Да трухнуць (гл.), магчыма, пад уплывам трупце́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
dúnkel
a
1) цёмны; змро́чны
2) таямні́чы, невядо́мы
dúnkle Pläne áushecken — выно́шваць злачы́нныя пла́ны
3) глухі́, невыра́зны (гук)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
насто́йлівы, ‑ая, ‑ае.
1. Рашучы ў дасягненні сваёй мэты, свайго жадання. Настойлівы чалавек. □ Мы пабудзем тут шахцёрскі гарт Вопытных, настойлівых майстроў. Аўрамчык. Рос. [Нічыпар] упартым і настойлівым. Мележ.
2. Які выражае рашучасць. І зноў стукат, але ўжо інакшы — глухі і настойлівы. Лупсякоў. [Ніна] пачырванела пад настойлівым поглядам таварышкі. Васілевіч. // Які ажыццяўляецца з рашучасцю, упартасцю. Настойлівыя пошукі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
zapadły
zapadł|y
1. запалы;
~е policzki — запалыя шчокі;
2. глухі; закінуты;
~а wioska — глухая вёска
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
zaściankowy
zaściankow|y
1. які адносіцца да засценка;
szlachta ~a — засцянковая шляхта;
2. перан. глухі; правінцыйны
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
◎ Нямту́р ’нямы чалавек’ (Нас.), ’нямы, маўклівы’ (Касп., жлоб., Нар. словатв.), ’глуханямы або глухі чалавек’ (Юрч. НВС). Згодна з Карскім (2–3, 31), утворана суфіксам ‑тур ад нямы (гл.), параўн. аналагічнае ўкр. німтур, балг. дыял. нёмтур ’маўклівы’. Пад уплывам зыходнага слова са значэннем ’нямы чалавек’, экспрэсіўнае немтури ’немцы’ (ТС), сінанімічнае немцури ’тс’ (там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зверына́, ‑ы і звяры́на, ‑ы, ж.
1. зб. Звяры. Лес быў вялікі і глухі, зверыны рознай ды птаства многа вадзілася. Чарнышэвіч. Рынулася наўцёкі звярына. Беглі, як ашалелыя, мядзведзі, ваўкі, дзікія козы, лісіцы. Пальчэўскі.
2. Разм. Вялікі звер. Арлоўскі ўстрапянуўся. Буйная звярына сама ішла на яго... Паслядовіч.
3. Тое, што і звер (у 2 знач.). Зверына, а не чалавек.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заку́так, -тка м.
1. у́гол; закоу́лок;
сядзе́ць у ~тку — сиде́ть в углу́;
агле́дзець усе́ ~ткі — осмотре́ть все углы́ (закоу́лки);
2. перен., разг. дыра́ ж., захолу́стье ср.;
◊ глухі з. — медве́жий у́гол
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)