Становішча, абавязкі лідэра (у 1, 2 знач.). // Першынство ў чым‑н. Барацьба за лідэрства ў турніры.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
авары́йнасць, ‑і, ж.
Наяўнасць аварый. Барацьба з аварыйнасцю. □ Аварыйнасць і няшчасныя выпадкі выклікаюцца грубымі парушэннямі правіл бяспекі руху.«Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каро́на, -ы, мн. -ы, -ро́н, ж.
1. Галаўны ўбор манарха з каштоўнымі ўпрыгожаннямі, які з’яўляецца сімвалам улады манарха.
Царская к.
2.перан. Улада, першынство ў чым-н.
Барацьба за карону.
Барацьба за шахматную карону.
3. Тое, што і крона¹.
4. Светлы арэол вакол Сонца, бачны ў час сонечнага зацьмення (спец.).
Сонечная к.
5.у знач.прысл.каро́най. Вакол галавы (пра жаночую прычоску).
Улажыць касу каронай.
◊
Карона з галавы не зваліцца (не спадзе) (разм.) — гонар не будзе закрануты, аўтарытэт не пацерпіць.
|| прым.каро́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тамаша́ ’крык, гармідар’ (Мат. Гом.). Параўн. рус.томаша́ ’суталака, суматоха’, старое ’барацьба, відовішча’, якое выводзяць з тат.-баш.tamaša ’суталака, сціжма; відовішча’ (Фасмер, 4, 75).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Барані́ць (БРС, Шат., Касп., Гарэц., Мал., Нас.). Рус. (ст.) (о)борони́ть, укр.борони́ти, польск.bronić, чэш.brániti, ст.-слав.бранити, балг.бра́ня, серб.-харв.бра́ити. Прасл.borniti bornʼǫ ’бараніць’. Вытворнае ад прасл.bornь ’вайна, барацьба, абарона; зброя’ (рус.бо́ронь ’барацьба, перашкода’, ст.-слав.брань ’бітва, бой’, балг. (ст.) бран, серб.-харв.бра̑н (ж.) ’бой’, славен.brȃn (ж.) ’абарона’, чэш.braň ’зброя’, польск.broń ’зброя’ і г. д.), якое паходзіць ад *borti, *borʼǫ ’змагацца’ (гл. бароцца). Фармальна бліжэй да слав.bornь стаіць літ.barnìs сварка, лаянка’ (балта-слав.*barni‑ сварка, барацьба’; Траўтман, 27). Літ-py далей гл. пад баро́цца. Параўн. яшчэ Махэк₂, 64 (дэталёва марфалогія), які, аднак, (там жа, 61) знаходзіць роднаснасць з ірл.fó‑bairim ’нападаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Klássenkampf
m -(e)s, -kämpfe кла́савая барацьба́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Máchtkampf
m -(e)s барацьба́ за ўла́ду
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
паяды́нак
(польск. pojedynek)
1) узброеная сутычка двух праціўнікаў, дуэль;
2) спартыўная барацьба двух праціўнікаў;
3) наогул барацьба з кім-н., чым-н. (напр. п. са стыхіяй).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Варажбі́т ’чараўнік’ (Гарэц., КЭС, Яруш.), варажбітка ’чараўніца’ (Шн., 2, Яруш., Сцяшк. МГ). Да варажба (як барацьба > барацьбіт). Аб суфіксацыі гл. Кіт., SSlav., 2, 1956, 365–371.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бі́тва, ‑ы, ж.
Бой, барацьба паміж варожымі сіламі. Бітва пад Масквой. Бітва на рэйках. Поле бітвы.//зашто. Змаганне, барацьба. Бітва за ўраджай. □ [Ладынін:] — Трэба зразумець, таварышы, добра сабе ўсвядоміць, што мы пачалі вялікую бітву за поўны дастатак.Шамякін.//Разм. Бойка, сутычка. Бабы смяюцца, жартуюць і гавораць аб учарашняй бітве Драздоў і Дзятлоў.Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)