чарапі́ца, ‑ы, ж.
1. зб. Дахавы матэрыял з абпаленай гліны або з цэментава-пясчаных раствораў у выглядзе пласцінак з пазамі або плітак. Домікі былі ўсе на адзін манер — вастраверхія, крытыя чырвонай чарапіцай. Навуменка.
2. Асобная такая пласцінка або плітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
частако́ліна, ‑ы, ж.
Адзін кол частаколу. [Міхалка] далей не пайшоў — астаўся стаяць, высунуўшы твар паміж дзвюх рассунутых частаколін. Чорны. На вясковай вуліцы была гэтакая ціш, што каб у гэтым канцы пераламаў частаколіну, дык, пэўна, у тым пачулі б трэск. Калюга.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Манаполька ’дзяржаўная крама (ў Расіі), у якой прадавалі гарэлку’ (ТСБМ, Яруш.). З рус. монополия ’дзяржаўны продаж гарэлкі’ (якое з новав.-ням. Monopolia < с.-лац. monopolium < ст.-грэч. μονοπώλιον ’індывідуальнае права на продаж’: μόνος ’адзін’ + πωλεῖν ’прадаваць’) пры дапамозе суфікса ‑к‑a, як ла́ўка. У рус., польск., чэш. мовах гэта лексема азначае ’дзяржаўная гарэлка’. Ст.-бел. монополия (XVI ст.) запазычана са ст.-польск. monopolija ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тэлеві́зія ‘тэлебачанне’ (ВСБМ; Рамза, Бел. гутарк.), телʼеві́зіjа ‘тс’ (Вруб.); сюды ж тэлевізі́йны ‘звязаны з тэлебачаннем’ (ТСБМ). Запазычана з заходнееўрапейскіх моў, магчыма, праз польск. telewizja ‘адзін з відаў тэлекамунікацыі’, telewizyjny ‘прызначаны для трансляцыі тэлеперадач’. Гл. папярэдняе слова. Аналагічнага паходжання тэлеві́зар ‘апарат для прыманю тэлеперадач’ (ТСБМ) — еўрапеізм, утварэнне гібрыднага тыпу ад грэч. τῆλε ‘далёка’ (гл. тэле-) і лац. visor ‘той, хто бачыць; глядач’ (Длугаш-Курчабова, 497).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ábwechseln
1.
vt мяня́ць; рабі́ць разнаста́йным
2.
vi мяня́цца; чаргава́цца (адзін з адным)
3.
(sich)
(mit D) мяня́цца, чаргава́цца (з кім-н.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ánprallen
vi (s) (аn, gegen A) вы́цяцца, уда́рыцца (аб што-н.), наляце́ць (на што-н., каго-н.)
gegeneinánder ~ — сутыкну́цца адзі́н з адны́м
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
рэлі́гія
(лац. religio)
1) форма грамадскай свядомасці, у аснове якой ляжыць вера ў існаванне звышнатуральных сіл (багоў, духаў, анёлаў і інш.);
2) адзін з напрамкаў такой грамадскай свядомасці (будызм, іслам, хрысціянства).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
со́ла
(іт. solo, ад лац. solus = толькі адзін)
музычны твор або яго частка, прызначаныя для выканання адным музыкантам, спеваком, танцорам, а таксама выкананне, такога твора адным чалавекам (напр. с. для скрыпкі).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
ге́рцаг
(ням. Herzog)
1) выбарны правадыр племені ў старажытных германцаў;
2) буйнейшы тэрытарыяльны ўладальнік у сярэдневяковай Зах. Еўропе;
3) адзін з вышэйшых дваранскіх тытулаў у Зах. Еўропе.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
канхо́іда
(ад гр. konche = ракавіна + -оід)
мат. плоская крывая, якая атрымліваецца пры павелічэнні або памяншэнні радыус-вектара кожнага пункта дадзенай крывой на адзін і той жа адрэзак.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)