панаклада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны і панакла́дваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што і чаго.

1. Накласці на што-н. ці куды-н. вялікую колькасць чаго-н.

П. дроў на машыны.

2. Аблажыць многіх падаткамі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

паналіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.

1. што і чаго. Напоўніць усю або нейкую колькасць пасуды чым-н. вадкім.

П. бочкі вадой.

2. чаго. Разліць якую-н. вадкасць у многіх месцах.

П. чарніла на стол.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

папакра́сці, -а́ду, -а́дзеш, -а́дзе і папакрада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і папакра́дваць, -дваю, -дваеш, -двае; зак., каго-што і чаго (разм.).

Красці многа, неаднаразова; пакрасці многа каго-, чаго-н.

Колькі ў той год папакралі (папакрадалі) коней!

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

прычы́ннасць, -і, ж.

1. Датычнасць, дачыненне да чаго-н.

Мець п. да справы.

2. У філасофіі: узаемная сувязь з’яў, ва ўзнікненні і развіцці якіх адна служыць прычынай чаго-н., а другая — вынікам, адна параджаецца другой.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

састаўны́, -а́я, -о́е.

1. Які складаецца з некалькіх частак, элементаў.

Састаўная лесвіца.

2. Які з’яўляецца часткай чаго-н., уваходзіць у склад чаго-н.

Састаўная частка лякарства.

Састаўны выказнік — які складаецца са звязкі і іменнай часткі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

усцягну́цца, -ягну́ся, -я́гнешся, -я́гнецца; -ягні́ся; зак. (разм.).

1. З цяжкасцю ўзысці, падняцца на верх чаго-н.

Ледзь усцягнуўся на ўзгорак.

2. Устаць, падняцца з пасцелі.

Чаго ты ўсцягнуўся з тэмпературай?

|| незак. усця́гвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

нагна́ць, -ганю́, -го́ніш, -го́ніць; -гані́; -гна́ны; зак.

1. каго-што. Ідучы, едучы і пад., дагнаць.

Н. уцекача.

2. перан., каго-што. Дагнаць каго-н. у поспехах, развіцці, выніках.

Н. таварышаў па вучобе.

3. што і без дап. Выканаць тое, што не было зроблена ў свой час.

Н. упушчанае.

4. каго-чаго, што. Сагнаўшы, сабраць у адным месцы.

5. часцей безас., што і чаго. Прыгнаць, нанесці (пра дождж, снег і пад.).

Вецер нагнаў хмар.

Не нагнала б (безас.) дажджу.

6. перан., што і чаго. Унушыць каму-н. якое-н. пачуццё.

Н. страху.

Н. смутку.

7. што і чаго. Выклікаць рэзкае павелічэнне якім-н. спецыяльным прыёмам.

Н. тэмпературу.

8. што і чаго. Нацерці.

Н. мазалёў.

9. што. Набіць што-н. на што-н.

Н. абручы на бочку.

10. чаго. Нагатаваць перагонкай.

Н. бочачку спірту.

Нагнаць аскому (разм., неадабр.) — адчуць непрыемнасць ад чаго-н. збітага, нуднага.

|| незак. наганя́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

Мані́цца ’мець намер, збірацца рабіць што-небудзь; планаваць’, ’спрабаваць’, ’абяцаць, цешыць надзеяй’, (ТСБМ, Сл. ПЗБ; міёр., Нар. сл.; КЭС, лаг.; мядз., Нар. словатв.; Жд. 1), ’хацецца’ (шальч., Сл. ПЗБ), заману́тысь ’захацецца’ (драг., КЭС), ма́ніцца ’мецца (аб тым, што павінна быць)’ (Нар. Гом.). Укр. ману́тися ’хацецца, цягнуць да чаго-небудзь’, рус. пск., цвяр., маск., кур., дан. мани́тся ’хочацца, цягне да чаго-небудзь’. Балтызм. Параўн. літ. manýtis ’хацецца’ (Грынавяцкене, Сл. ПЗБ, 3, 30).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ну́жаць ’есці’: Навару Сцяпану чаго, а сама сала нужаю (чачэр., Мат. Гом.). Няясна; магчыма, ад нужа (гл.), семантычна трансфармацыя ад ’патрэба’ да ’ўжываць’ (= рус. ’потребляць’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пазі́цыя ’месцазнаходжанне каго-, чаго-н., размяшчэнне; пункт погляду; думка’ (ТСБМ). З рус. пози́ция (Крукоўскі, Уплыў, 78), дзе праз зах.-еўрап. мовы з лац. positio ’становішча’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)