*Вілковішча, вылко́вишчэ ’дзяржанне ў вілах для сена, гною’ (палес., Выг.). Да вілкі (гл.). Расшыраны суфікс ‑ов‑ішч‑а служыць для ўтварэння Nomen loci ’месца, на якім трымаюцца, знаходзяцца вілкі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ды́ґусь ’цыбаты, з доўгімі нагамі’, таксама дыґа́ты (Сцяц., Сл. паўн.-зах.: ’высокі’). Запазычанне з польск. дыял. dyguś, dygaty ’тс’ (а гэта да польск. dygać, аб якім Слаўскі, 1, 185).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ка́пур ’пяхцер’, ’гняздо, у якім выводзяцца восы’ (рагач., Сл. паўн.-зах.: генетычна роднаснае да рус. ка́пор ’чапец’, якое паходзіць з гал. kaper ’шапка’ < італ. capparo, capero (Фасмер, 2, 184).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Макош ’макацёр, у якім умяшчалася 1–2 кг збожжа’, макошык — аб’ёмам ад 1 кг да 1 фунта (Вяр.—Крыв.). Да мак (гл.). Аб суфіксе гл. Слаўскі, SP, 1, 78.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Малёдны ’ветлівы, мяккі характарам’, іўеў. (Сцяшк. Сл.), малёдненька ’памалу, павольна’ (там жа). Няясна. Відавочна, балтызм. Параўн. літ. malóninis ’пяшчотны’, у якім у групе ‑nin‑ пасля адбылося распадабненне: ‑нн‑ > ‑дн‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Нацюга́каць, натюгикаты ’насварыцца, адчытаць’ (Клім.), сюды ж, відаць, лаянкавае нацюга (Глобус, Маладосць, 1988, 4, 146). Да выклічніка цюги! (цю‑га!) = рус. ату! ату его!, якім наганяюць звера на паляванні.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ны́хтарыць ’капацца, шукаць’ (Сцяшк. Сл.). Відаць, звязана з нюхаць (гл.), параўн. нюхцёць ’нюхаючы, вышукоўваць што-небудзь’ (Некр.), а таксама рус. ныхорить ’выглядваць, вышукваць’, ных‑ных ’слова, якім падманьваюць сабак’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перабе́луха (пырыбі́луха) ’акуратная жанчына’ (іван., Нар. лекс.). З ⁺prěběluxa, у якім прыстаўка prě‑ мае ўзмацняльнае значэнне, а běl‑ux‑a азначае ’тая, якая адрозніваецца беллю, чысцінёй’ < *bělъ > бе́лы (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тройкі ‘сляды зайца’ (Мат. Гом.). Параўн. у мове паляўнічых рус. тройка ‘ўчастак зайцавага шляху, па якім звярок прайшоў туды і назад тры разы’ (Сл. охот.). Да тройка 1, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
брусні́чнік, ‑у, м.
Зараснік дробнай кустовай расліны, на якой растуць брусніцы. Пад ялінамі быў сухі ўзгорак, на якім густа разрасліся верасы, папараці і бліскучы бруснічны. Лынькоў. Кропелькамі крыві стракацяць у бруснічніку кіслыя ягадкі. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)