рызыко́ўны, ‑ая, ‑ае.
1. Звязаны з рызыкай, напоўнены рызыкай. Самая цяжкая ўсё-такі служба ў парашутыстаў-дэсантнікаў. Мужная, смелая. І рызыкоўная. Хомчанка. Доўнар ведаў, што яшчэ маладым інжынерам Пазняк пайшоў на рызыкоўную падпольную работу ў тыле ворага. Дуброўскі.
2. Непрыстойны, двухсэнсоўны. Нявеста сарамліва апускала вочы, калі п’яныя, аўдавелыя маладзіцы спявалі рызыкоўныя прыпеўкі. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
смугля́вы, ‑ая, ‑ае.
Злёгку смуглы; смуглаваты. Смуглявы тварык. □ На смуглявую, чыстую, дзявочай свежасці скуру брытву браць трэба было самую вострую. Карпюк. // Які мае такую скуру. І вось выходзіць хлопец статны, Крыху смуглявы, малады, Танкіст і песе[ннік] выдатны, І сам прыгожы, хоць куды. Колас. Мікола сапраўды нагадваў цыгана — такі ён быў чорны, смуглявы. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стэ́павы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да стэпу, заняты стэпамі. Стэпавыя прасторы. □ Тысяча камсамольцаў Беларусі накіроўваюцца ў леспрамгас, каб забяспечыць Данбас і іншыя гарады стэпавых раёнаў драўнінай. Дзенісевіч. // Які знаходзіцца, размешчаны ў стэпе. Стэпавая дарога. // Які жыве або расце ў стэпах. Стэпавы кавыль. Стэпавыя птушкі. // Такі, як у стэпе, уласцівы стэпу. Стэпавае паветра.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
усявы́шні, ‑яя, ‑яе.
Кніжн. уст. Па рэлігійных уяўленнях — які стаіць над усім існуючым (эпітэт бога). // Які ідзе ад бога. // у знач. наз. усявы́шні, ‑яга, м. Адна з назваў бога. І ўсё ж такі дадалі [Андрэй і Янка] евангельскія словы, упэўненыя ў тым, што іх пісьмо чыноўніцкіх рук не міне: «Бойся ўсявышняга і не гавары лішняга». Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фракцы́йны 1, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да фракцыі 1, з’яўляецца фракцыяй. Фракцыйная барацьба. Фракцыйныя групоўкі.
2. Такі, які нясе разлад у якую‑н. арганізацыю, садзейнічае ўтварэнню ў ёй фракцый 1 (у 3 знач.); раскольніцкі. Фракцыйнае выступленне.
фракцы́йны 2, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да фракцыі 2, да яе выдзялення. Фракцыйная перагонка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шумI м Lärm m -(e)s; Geräusch n -(e)s, -e;
шум у вуша́х Óhrensausen n -s;
шум ве́тру [хва́ль] Bráusen [Ráuschen] des Wíndes [der Wéllen];
шум лі́сця Ráuschen der Blätter;
◊ мно́га шуму з нічо́га viel Lärm um nichts;
наво́шта ўздыма́ць такі́ шум? wozú so viel Lärm?;
нарабі́ць шмат шуму viel Staub áufwirbeln; Áufsehen errégen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Uxor erat qualis, herbarum coctio talis
Якая была жонка, такім быў і абед.
Какова была жена, таковым был и обед.
бел. Якая гаспадыня, такі і парадак.
рус. Какова Маланья, таковы у неё и оладьи. Какова Аксинья, такова и ботвинья. Какова пряха, такова на ней и рубаха.
фр. L’œil de la fermière engraisse le vœu (От глаза хозяйки и телёнок жиреет). Femme prudente et bien sage est l’ornement du ménage (Толковая и умная жена ‒ украшение дома).
англ. Men make houses, women make homes (Мужчины делают квартиры, женщины ‒ дома).
нем. Wo die Frau wirtschaftet, wächst der Speck am Balken (Где хозяйничает женщина, сало растёт на бревне).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Metiri se quemque suo modulo ac pede verum est (Horatius)
Праўда тая, што кожны мерае сябе сваёю меркаю.
Истинно, что каждый меряет себя своею меркою.
бел. Мераць на свой аршын/на свой капыл. Хто сам такі, на другога кладзе знакі.
рус. Мерить на свой аршин. Мерить своим аршином. Кто что сам творит, то и о другом говорит. Каждый судит о других в меру своей испорченности.
фр. Mesurer à son aune (à sa toise). (Мерить на свой аршин/по своему локтю/по своей туазе).
англ. To measure everyone by one’s own yard (Мерить всех на свой аршин).
нем. Man soll nicht alles mit seiner Elle messen (Не следует всё измерять своим локтем).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
a
[unstressed ə; stressed eɪ]
adj. or indefinite article
1) неазнача́льны арты́кль (не пераклада́ецца). “a” ста́віцца пе́рад зы́чнымі, апрача́ нямо́га “h”, пе́рад “eu” ды “u”: a tree, a horse. “an” — пе́рад гало́снымі і нямы́м “h”: an apple, an heir.
2) (ча́ста пе́рад со́бскімі імёнамі) такі́, гэ́ткі як
a Napoleon — такі́ Напалео́н
He is a Cicero in eloquence — Ён як Цыцэро́н у красамо́ўстве
She is a saint among women — Яна́ як сьвята́я сяро́д жанчы́н
3) адзі́н
to have a million dollars — мець мільён даля́раў
not a — ані́, нія́кі
4) не́калькі
a good many — ве́льмі шмат
a little — кры́шку
5) “a” звыча́йна ўжыва́ецца пасьля́
all of, many of, many, such, what: all of a size — усе́ тако́й са́май велічыні́
many a man — шмат хто
such a — такі́
what a bore — што за нуда́
6) у некато́рых зваро́тах
twice a day — дво́йчы на дзень
once a week — раз на ты́дзень
one cent a piece — па цэ́нце за шту́ку
90 cents a dozen — дзевяно́ста цэ́нтаў за ту́зін
7) не́хта
a Mr. Henry Green — не́йкі спада́р Гэ́нры Грын
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
зглумі́цца, зглуміцца; зак.
Разм. Папсавацца, страціцца без карысці. Язэп асцярожна падышоў да жыта, сарваў колас. Ён не ўмясціўся на далоні, такі быў доўгі. І зерне ў ім было буйное, жоўтае. Колькі ж хлеба зглуміцца тут, калі не сажнеш жыта! Асіпенка. Зразумела, не кажу Пра сваё тут гора, Што мука мая ў дзяжы Зглуміцца, вядома... Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)