Длуба́нне ’калупанне’ (Нас., Байк. і Некр.). Паводле Кюнэ (Poln., 51), запазычанне з польск. dłubanie ’тс’ (да dłubać). Параўн. длу́баць (гл.). Але форма длу́банне ’тс’ (БРС) можа быць і незапазычанай, утворанай у бел. мове ад запазычанага длу́баць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дэмакра́тыя ’дэмакратыя’ (БРС). Рус. демокра́тия, укр. демокра́тія. Лічыцца запазычаннем з франц. démocratie або ням. Demokratie (< лац. < грэч.). Гл. Фасмер, 1, 498; Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 67. Але націск лепш тлумачыць польск. уплывам (параўн. польск. demokracja).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Зі́хаць ’абглядаць’ (жлоб., Жыв. сл.). Рус. цвяр. зёхать, зе́хать ’глядзець’. Суадносіцца, відаць, з ззяць, ’быць адкрытым’ (тут пра вочы), але магчыма і сувязь з ззяць 2 ’блішчаць, свяціць’. Пра элемент х гл. зяхаць. Параўн. яшчэ зяваць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Каліне́ячы ’калісьці’ (карэліц., Сцяшк.). Аформлена як надоечы (гл.); другую частку слова можна разумець па-рознаму. Магчыма, утворана з неяк (гл.), але не выключана, што і з калінь (гл.). Паводле значэння ’калісьці’ хутчэй суадносіцца з неяк ’аднойчы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ляпе́за ’нязграбны, непаваротлівы чалавек’ (даўг., Сл. ПЗБ). Балтызм. Параўн. літ. lapė́ža ’някемлівы, павольны, мешкаваты чалавек’, lepeĩzeris ’павольны, вялы; разваліна, руіна-чалавек’. Грынавяцкене (там жа, 2, 720) прыводзіць літ. адпаведнік, семантычна тоесны, але які фармальна адрозніваецца (lepérza).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мані́цы ’мужчынскія калівы канапель’, ’валакно з іх’ (ТСБМ, Сцяшк., Жд. 1, Шчарб.; івян., дзярж., уздз., мін., каліну., ДАБМ, к. 286). Да мані́ць (гл.): мужчынскія асобіны канапель цвітуць, але не даюць пладоў, нібыта «падманваюць» (Вярэніч, вусн. паведамл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разбе́рыць ’адрозніць’ (лудз., Сл. ПЗБ), ’разблытаць’: круцялі разберым (паст., там жа), ’высветліць’: разберыш ты сам (в.-дзв., там жа). Хутчэй за ўсё ад разабра́ць, разбіра́ць (гл.), але прычыны трансфармацыі слова незразумелыя (уплыў літ. ber̃ti ’веяць; сеяць’?).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сту́ма ‘постаць, фігура’ (Сцяшк. Сл.). Хутчэй за ўсё, з літ. stuomuõ ‘тс’, але параўн. з польск. styma, estyma ‘павага, гонар, шанаванне’, якія, паводле Варш. сл., узыходзяць да раманскай першакрыніцы: італ. stima, франц. estime ‘паважанне, пашана, шанаванне’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Су́настка ’ручка ў набіліцах’ (пух., З нар. сл.), ’палачка для падтрымання набілак’ (Шат.), сюды ж, відаць, і лаянк. ’нелюдзімка’ (Адм.). Этымалагічна тое, што і снасць (гл.), але з іншым словаўтваральным афармленнем: прыст. су- і суф. ‑к‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АРМІ́НІЙ, Армін (Arminius; каля 16 да н.э. — каля 21 н.э.),
правадыр германскага племя херускаў. У маладосці камандаваў герм. атрадам у рым. войску, атрымаў рым. грамадзянства і званне конніка. У 7 н.э. вярнуўся на радзіму і ўзначаліў паўстанне герм. плямёнаў супраць рымлян, у 9 н.э. разбіў рым. армію Вара ў Тэўтабургскім лесе (тэр. на ПнЗ Германіі паміж далінамі рэк Везер і Эмс). Імкнуўся стварыць саюз герм. плямёнаў, але забіты ў выніку змовы радавой знаці херускаў.
т. 1, с. 495
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)