увы́ межд. (к сожалению) на жаль; (но не тут-то было) ды дзе там;
но увы́! але́ на жаль!, ды дзе там!;
он до́лжен был прие́хать, но увы́! его́ ещё нет ён паві́нен быў прые́хаць, але́, на жаль, яго́ яшчэ́ няма́;
увы́, э́то о́чень печа́льно на жаль, гэ́та ве́льмі су́мна;
увы́, наде́жды бо́льше нет на жаль, надзе́і больш няма́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Ingenio pollet, qui vim natura negavit
Розумам бярэ той, каму прырода адмовіла ў сіле.
Умом берёт тот, кому природа отказала в силе.
бел. Не сілай бярэ, а розумам. Сіла розуму уступае. Конь бярэ сілаю, а чалавек ‒ розумам. Маленькі, ды ўдаленькі, вялікі, ды дурны. Нораў бычачы, а розум цялячы. Даў Бог нораў, а сілай абдзяліў.
рус. Бери в работе умом, а не горбом. И сила уму уступает. Мал, да удал. Невелик узелок, да крепко затянут. Велик верблюд, да воду возят, мал соболь, да на голове носят.
фр. Petit mais brave (Мал, да удал).
англ. Little things are pretty (Маленькие вещи хороши). One good head is better that a hundred strong hands (Одна хорошая голова лучше сотни сильных рук).
нем. Klein, aber fein (Мал, но удал).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
не́га ж.
1. (полное довольствие) даста́так, -тку м.; (роскошь) раско́ша, -шы ж.;
2. (блаженство, наслаждение) асало́да, -ды ж.;
3. (нежность) пяшчо́та, -ты ж.; (ласковость) ла́ска, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
поврежде́ние ср.
1. (действие) псава́нне, -ння ср.; пашко́джванне, -ння ср.; кале́чанне, -ння ср.; см. поврежда́ть;
2. (вред) шко́да, -ды ж., пашко́джанне, -ння ср.; (порча) псу́та, -ты ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
уката́ть сов.
1. (дорогу) уе́здзіць, аб’е́здзіць, абабі́ць, утрамбава́ць;
2. (войлок) звалі́ць, увалі́ць;
3. (замучить ездой) прост. зае́здзіць, заму́чыць яздо́й;
◊
уката́ли си́вку круты́е го́рки быў конь, ды з’е́здзіўся;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
у́тварь ж., собир. начы́нне, -ння ср., мн. нет; (вещи) рэ́чы, -чаў, ед. рэч, род. рэ́чы ж.; (посуда) по́суд, -ду м.; пасу́да, -ды ж., разг. пасу́дак, -дку м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
ухілі́цца, ухілюся, ухілішся, ухіліцца; зак.
1. Адхіліцца ўбок, адхіснуцца. Жаўнер, на якога замахнуўся дзед, пабялеў, як палатно, і падаўся крута ўбок, каб ухіліцца ад сякеры. Колас.
2. Звярнуць, павярнуць у якім‑н. напрамку. [Сцяпанаў:] — Вяртаючыся дамоў, я знарок ухіліўся ад курсу ў правы бок. Алешка.
3. перан. Адысці, адхіліцца ад чаго‑н. асноўнага, першапачатковага. [Клёст:] — Э, сябры мае мілыя, ды мы ж ад тэмы ўхіліліся! Вася, налівай. Зробім яшчэ па адной. Шашкоў.
4. перан. Пазбавіцца ад чаго‑н. Міхал ідзе ды йдзе ў абходы, І не ўхілішся ад шкоды: То дуб ссякуць, бярозу зваляць. Колас. Нават самаму вопытнаму драматургу вельмі цяжка ўхіліцца ад памылак «тэхнічнага» характару. Ярош.
5. перан. Адмовіцца, устрымацца ад якіх‑н. учынкаў, дзеянняў. Няхай сабе і ноч ідзе, Не ўхілюся ад сустрэчы З усім, што прыйдзе да мяне. Буйло. Мне ўхіліцца б лепш тады адразу і ад спрэчак, і ад вашых спраў. Русецкі. // Пазбегнуць прамых, адкрытых выказванняў, меркаванняў. — А хіба мы з табой адны на свеце? — спытаўся я, каб ухіліцца ад адказу. Гарбук. — Дзе ж ты быў? — спытала маці. — Ды так, хадзіў поле аглядаць, сенажаці, — ухіліўся.. [Андрэй] ад прамога адказу. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Kátze
f -, -n ко́шка, ко́т
geschméidig [flink] wie éine ~ — зваро́тлівы як вуж [спры́тны як кот]
da war kéine ~ — там не было́ ні душы́
◊ die ~ aus dem Sack lássen* — вы́даць наме́р [сакрэ́т]
wie die ~ um den héißen Brei herúmgehen* — ≅ хадзі́ць круго́м ды навако́л
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ву́сны I, -наў ед. нет уста́;
◊ з ~наў у в. — из уст в уста́;
ва́шымі б ~намі ды мёд піць — погов. ва́шими бы уста́ми да мёд пить
ву́сны II у́стный; слове́сный;
~ная наро́дная тво́рчасць — у́стное наро́дное тво́рчество
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
рабро́ ср.
1. мн. рэ́бры анат. ребро́;
2. мат. ребро́;
◊ палічы́ць (пералічы́ць) рэ́бры — (каму) пересчита́ть рёбра (кому);
адны́ рэ́бры — ко́жа да ко́сти;
за маё дабро́ ды мне ў р. — погов. за моё добро́ да мне в ребро́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)