Бадзі́ла ’рог каровы; той, хто бадаецца’ (Касп.). Беларускае ўтварэнне суфіксам *‑(i)dlo (што служыў для ўтварэння nom. instrumenti ў слав. мовах) ад дзеяслова бада́ць, басці́ (праўда, трэба было б чакаць *бадала < *boda‑dlo). Магчыма, такога ж паходжання і балг. боди́ло ’назва расліны’ (калі не з *bodylь).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Печані́ца ’сіняквет звычайны, Echitim vulgare L.’ (віц., маг., Кіс.). Відаць, утворана пры дапамозе суф. ‑іц‑а ад печань (гл.), як і іншыя назвы раслін на аснове іх падабенства да адпаведных прадметаў: жыціца, мятліца, ігліца, у прыватнасці, на аснове падабенства колеру сіне-бардова-чырвоных кветак расліны і пячонкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рагаві́нка ’расліна ясколка, Cerastium L.’ (Кіс.), рус. яско́лка, параўн. балг. роговка ’тс’, серб. птичја трава, рожац. Ад рог 1 (гл.) з-за ланцэтападобных лісцяў і формы плода. Не выключана аднак, што ўтварылася ад іншай назвы той жа расліны — вагавінка — у выніку мены пачатковага в‑ на р‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
першацве́т, ‑у, М ‑цвеце, м.
1. Аднагадовая або шматгадовая травяністая карэнішчавая расліна сямейства першакветных з жоўтымі кветкамі, сабранымі ў парасонападобнае аднабокае суквецце, якая цвіце ранняй вясной.
2. Тое, што і прымула.
3. Пра травяністыя расліны, якія пачынаюць цвісці ранняй вясной. Выпаўзаюць на свет Праз вільготны пясок Сінь-пралескі і тварыкі чысцяць... Добры дзень, першацвет! Чарнушэвіч.
4. зб. Цвет, які з’явіўся ўпершыню ў жыцці пэўнай расліны. — А ці помніш цяпер ты, Кандраце, Як калісь першацвет абрывалі мы ў садзе? — Помню, помню, ды з песняй яшчэ, ды з якою: Зацвітаюць сады над Бярозай-ракою. Зарыцкі. // Першы, ранні, свежы цвет. Як над бруістаю быстраю рэчкаю Пахнуць лілеі, аер і чарот, І першацвет далікатны парэчкавы, І чарназём той, што вывернуў крат, Тры гады не удыхаў. Барадулін. Пад кронамі стаіўся вецер; баіцца патрывожыць ён галіны ў душным першацвеце, пчаліны на пялёстках звон. Вялюгін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
анана́с
(н.-лац. ananas < ісп. ananas, ад індз. anana)
травяністая расліна сям. ананасавых, пашыраная ў трапічнай Амерыцы, а таксама духмяны сакаўны плод гэтай расліны залацістага колеру.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
гарбу́з
(кр.-тат., тур. karpuz)
агародная расліна сям. гарбузовых з паўзучым сцяблом, пашыраная ў розных кліматычных зонах, а таксама буйны круглы або авальны плод гэтай расліны.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
кака́ва
(ісп. сасао)
1) від тэабромы, з насення якога робяць шакалад; шакаладнае дрэва;
2) парашок з насення гэтай расліны, а таксама прыгатаваны з яго пажыўны напітак.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
нард
(гр. nardos)
1) травяністая расліна сям. валяр’янавых з мясістым духмяным коранем і дробнымі кветкамі, пашыраная ў Гімалаях;
2) араматычнае рэчыва, якое атрымліваюць з гэтай расліны.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
на́стыі
(ад гр. nastos = ушчыльнены)
рэакцыі расліны (рухі лістоў, пялёсткаў і іншых органаў) на дзеянні раздражняльнікаў (святла, тэмпературы, вільготнасці і інш.), якія не маюць пэўнага напрамку.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
сіна́нтрапы
(ад гр. syn = разам + -антрап)
жывёлы і расліны, існаванне якіх цесна звязана з чалавекам і з населенымі пунктамі (напр. дамовая мыш, пакаёвая муха, чорны таракан).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)