Verbum

карму́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.

1. Карыта, скрынка і пад., у якія кладуць корм для жывёлы, птушак.

2. перан. Пра месца, дзе можна пажывіцца, набыць што-н. для сябе незаконным спосабам (разм., неадабр.).

|| прым. карму́шачны, -ая, -ае.

звалачы́ся, -лаку́ся, -лачэ́шся, -лачэ́цца; -лачо́мся, -лачаце́ся, -лаку́цца; -ло́кся, -лакла́ся, -ло́ся; -лачы́ся; зак. (разм.).

1. Сысці куды-н.

Карова кудысьці звалаклася.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Сысціся адусюль, сабрацца ў адно месца.

Прадстаўнікі навакольных вёсак звалакліся на сход у Жарнасекі.

блу́дны¹, -ая, -ае.

1. Які ходзіць, блукае, не знаходзячы месца, дому.

2. Не прамы, звілісты, дзе лёгка заблудзіць.

Блудная дарога.

3. перан. Не такі, як прынята, не зусім звычайны.

◊

Блудны сын — пра легкадумнага, свавольнага чалавека, які раскаяўся ў сваіх памылках.

брод, -у, М -дзе, мн. брады́, -о́ў, м.

1. Неглыбокае месца на ўсю шырыню ракі, возера, зручнае для пераходу, пераезду.

Пераправіцца бродам.

2. След, пракладзены на сенажаці, у полі, каб размежаваць участкі.

Правёў б. да самай ракі.

|| прым. бро́давы, -ая, -ае.

арке́стр, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Сукупнасць музычных інструментаў для выканання музычных твораў; калектыў музыкантаў, якія разам выконваюць твор на розных інструментах.

Духавы а.

Струнны а.

2. Месца ў тэатры перад сцэнай, дзе знаходзяцца музыканты.

|| прым. арке́стравы, -ая, -ае.

аа́зіс, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Месца ў пустыні, дзе ёсць вада і расліннасць.

Зялёны а. у моры пяскоў.

2. Аб чым-н., што з’яўляецца прыемным выключэннем на агульным фоне (перан.).

Культурны а.

|| прым. аа́зісны, -ая, -ае.

Аазісная расліннасць.

не́куды.

1. прысл. Кудысьці, невядома куды.

Н. ж вядзе гэта сцежка.

2. безас., у знач. вык., з інф. Няма месца (куды б можна было адправіцца, змясціць каго-, што-н.).

Ехаць н.

Далей ісці н.

◊

Далей некуды (разм.) — горш не можа быць.

нерухо́мы, -ая, -ае.

1. Які не рухаецца, застаецца ўвесь час на адным месцы.

Н. блок.

Стаяць нерухома (прысл.).

2. перан. Які не змяняе свайго выразу.

Н. позірк.

3. У граматыцы: які не мяняе свайго месца (пра націск).

|| наз. нерухо́масць, -і, ж.

пад’ёмны, -ая, -ае.

1. гл. падняцца, падняць і пад’ём.

2. Які прызначаны для пад’ёму, перамяшчэння ўверх.

П. кран.

3. Такі, які можна падняць.

Пад’ёмная заслона.

4. Які выдаецца для расходаў пры пераездзе на новае месца работы.

Пад’ёмныя грошы.

Атрымаць пад’ёмныя.

дакасі́цца, -кашу́ся, -ко́сішся, -ко́сіцца; -касі́ся; зак., да чаго (разм.).

1. Косячы, дайсці да якога-н. стану, да якіх-н. вынікаў.

Д. да знямогі.

2. Косячы, дайсці да якога-н. месца, да пэўнай мяжы.

Д. да дарогі.

|| незак. дако́швацца, -ваюся, -ваешся, -ваецца.