прычашчэ́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. прычашчаць — прычасціць і прычашчацца — прычасціцца.

2. Адзін з абрадаў хрысціянскай рэлігіі, у якім веруючыя ў выглядзе хлеба і віна прымаюць быццам цела і кроў Хрыста.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

раскудзе́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., што.

Разм. Растрапаць, раздзяліць на валокны. Раскудзеліць вужышча. // Распушыць, раскудлачыць. Якім падпёр абедзвюма чорнымі, заскарузлымі далонямі свае даўно нябрытыя, шурпатыя шчокі, раскудзеліў па іх сівыя.., густыя валасы. Нікановіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

расчака́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., што.

Спец.

1. Выбіць на паверхні металічных вырабаў узор, адбітак; пакрыць чаканкай.

2. Апрацаваць шво, месца злучэння ў якім‑н. металічным вырабе з мэтай сціскання. Расчаканіць заклёпачныя швы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сі́нус, ‑а, м.

1. У матэматыцы — адна з трыганаметрычных функцый вугла, у прамавугольным трохвугольніку роўная адносінам катэта процілеглага вугла да гіпатэнузы.

2. У анатоміі — поласць, пазуха ў якім‑н. органе цела. Сінус аорты.

[Ад лац. sinus — выгін, крывізна.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сто́парны, ‑ая, ‑ае.

Які спыняе ход, дзейнасць розных механізмаў або фіксуе іх у пэўным становішчы; у якім ёсць стопар. Стопарны кран. Стопарнае прыстасаванне. □ Не ўсе заліўшчыкі навучыліся як след упраўляць стопарнымі каўшамі. Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чадра́, ‑ы, ж.

Лёгкае пакрывала, якім, выходзячы з хаты, захутваюцца жанчыны-мусульманкі з галавы да ног. Мусульманка скінула чадру і адкрыла свой твар. «Маладосць». Юныя танцоўшчыцы-арабкі скінулі ў нашу чэсць чадру. Панчанка.

[Цюрк.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чатырохта́ктны, ‑ая, ‑ае.

Спец.

1. Які складаецца з чатырох тактаў; які працягваецца чатыры такты. Чатырохтактная паўза.

2. Такі, у якім рабочы працэс адбываецца за чатыры такты поршня (пра рухавік унутранага згарання). Чатырохтактны рухавік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эмацыяна́льнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць і стан эмацыянальнага. Эмацыянальнасць музыкі. □ [Яўгенія Васільеўна], па сутнасці, дала паказальны ўрок літаратуры перад нябачнымі вучнямі, паказала, якім духоўным багаццем і эмацыянальнасцю павінен валодаць той, хто выбраў сабе педагагічную ніву. Хадановіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

АНТЫПЕРЫСТА́ЛЬТЫКА

(ад анты... + перыстальтыка),

хвалепадобнае скарачэнне сценак полых трубчастых органаў (стрававальнага тракту, страўніка, мачаточнікаў і інш.) чалавека і жывёл, пры якім іх змесціва перамяшчаецца ў напрамку, адваротным звычайнаму. Фізіял. ўласцівасць тоўстых кішак. У тонкіх кішках, страўніку ў норме адсутнічае, узнікае пры рвоце і некаторых паталаг. з’явах.

т. 1, с. 399

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГЕАТЭРМІ́ЧНАЯ СТУПЕ́НЬ,

інтэрвал глыбінь у зямной кары, на якім т-ра павышаецца на 1 °C. У сярэднім складае 30—40 м; у крышт. пародах большы (120—200 м), чым у асадкавых. Чым меншая геатэрмічная ступень, тым хутчэй нарастае т-ра з глыбінёй. Гл. таксама Геатэрмічны градыент.

т. 5, с. 123

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)