шырока... (а таксама тырана...).

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «шырокі» (у 1, 3, 5 і 6 знач.), напрыклад: шырокавяшчанне, шырокакалейны, шырокадаступны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ірдзі́сты і рдзі́сты, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і ірдзяны. Краіна мар і летуценняў, ірдзістых раніц, срэбных рос, дзе гладзь люстраная сінее, азёр і рэк шырокі плёс. Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шыракапле́чы, ‑ая, ‑ае.

Шырокі ў плячах. У пакой ускочылі два салдаты, высакарослыя і шыракаплечыя. М. Ткачоў. Неяк падвечар на парозе сянец з’явілася шыракаплечая постаць Івана Іванавіча. Даніленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шыро́зны, ‑ая, ‑ае.

Разм. Вельмі шырокі. У стэп шырозны Машыны гулкія пайшлі. Калачынскі. І сонца Вітае Шырозныя шумныя кроны, Дзе Свіслач малая Бруіцца З Лагойшчыны сонна. Дзеружынскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гляда́ч м Zúschauer m -s, -; Bescháuer m -s, - (які аглядае што-н);

шыро́кі гляда́ч die bréite Másse des Públikums

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

пралёт¹, -а, М -лёце, мн. -ы, -аў, м.

1. Адкрытая прастора паміж чым-н.

Шырокі п. вуліцы.

Аконны п.

2. Адлегласць паміж суседнімі пунктамі апоры ў збудаваннях.

Мост на два пралёты.

3. Участак чыгуначнага шляху паміж станцыямі; перагон (разм.).

4. Свабодны прамежак у лесвічнай клетцы шматпавярховага будынка.

|| прым. пралётны, -ая, -ае (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

разго́ністы, -ая, -ае.

1. Звязаны з разгонам (у 2 знач.); які бывае пры разгоне (у 2 знач.).

Разгоністая хада.

2. Шырокі, з вялікім разгонам (у 3 знач.); размашысты.

Р. будынак новага вакзала.

3. Залівісты, працяглы (пра голас, брэх і пад.).

4. 3 вялікімі прамежкамі паміж літарамі (пра почырк, друк).

Р. радок.

|| наз. разго́ністасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

размахну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.

1. Зрабіць узмах рукой для ўдару, кідання і пад.

2. перан. Вызначыцца шырынёй, смеласцю ва ўчынках, паўнатой праяўлення якой-н. дзейнасці (разм.).

Бацька жаніў сына, ды так размахнуўся, што паўсвету заклікаў гасцей.

|| незак. разма́хвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. разма́х, -у, м. Шырокі р. Р. будаўніцтва.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

◎ Кірэ́я ’верхняя мужчынская вопратка’ (Мат. Гом.). Укр. кирея, рус. кирея ’тс’. З тур. käräya ’шырокі плашч’ (Слаўскі, 2, 153; НСУМ, 2, 435).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Раўда́нь, раўдо́нь ’нізкі, роўны і шырокі бераг ракі, абалонь’ (Ласт.). Няясна; магчыма ў выніку перастаноўкі зычных з раўнадзь ’раўніна’. Гл. раўнядзь, роўнядзь.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)