глабо́ідны
(ад лац. globus = шар + -оід);
г-ая перадача — зубчата-вінтавая перадача, разнавіднасць чарвячнай перадачы, у якой чарвяк мае ўвагнутую форму.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ВАЙГА́Ч,
востраў на мяжы Баранцава і Карскага мораў, тэр. Расіі. Аддзелены ад мацерыка пралівам Югорскі Шар. Пл. каля 3,4 тыс. км². Паверхня раўнінная, у цэнтр. частцы 2 паралельныя грады. Выш. да 170 м. Складзены пераважна з гліністых сланцаў, пясчанікаў і вапнякоў. Арктычная тундра. Шмат азёр і балот. Населеныя пункты: Вайгач, Доўгая Губа, Варнек. Палярная станцыя (з 1950).
т. 3, с. 449
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
бал
(фр. balle = шар)
1) адзінка вымярэння сілы якой-н. фізічнай з’явы, напр. ветру, землетрасення;
2) лічбавая ацэнка поспехаў (у школе, спорце).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
балаці́раваць
(ням. ballotieren < фр. ballotter, ад ballotte = невялікі шар)
галасаваць, рашаць падачай галасоў якое-н. пытанне (першапачаткова — шляхам апускання ў урну шароў).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
гло́бус
(лац. globus = шар)
картаграфаваная мадэль зямнога шара (або іншай планеты), якая верціцца на вертыкальнай падстаўцы;
нябесны г. — аб’ёмнае адлюстраванне нябеснай сферы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
краке́т
(англ. croquet, фр. croquet)
гульня спартыўнага тыпу, у якой шар ударамі драўлянага малатка праводзіцца праз размешчаныя ў пэўным парадку драцяныя вароты.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Ду́чка ’алавяны ці гліняны шарык для гульні ў дучку’ (Касп.). Параўн. рус. ду́чка ’ямка, у якую заганяецца шар пры гульні ў лучку’. У бел. мове ду́чка ’шарык’ < ду́чка ’ямка для гульні ў дучку, у якую заганяецца шарык’. Лічыцца ідэнтычным словам з дуча́й (гл.). Гл. Фасмер, 1, 556; Слаўскі, 1, 176.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мангальф’е́р
(фр. J. і E. Motgolfier = прозвішча французскіх братоў-вынаходцаў 18 ст.)
паветраны шар, напоўнены нагрэтым паветрам; зрабіў першы палёт у 1783 г.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ку́ля, ‑і, ж.
1. Невялікі свінцовы або стальны прадаўгаваты снарад для стральбы з ручной агнястрэльнай зброі і кулямётаў. Бранябойная куля. Трасіруючая куля. □ І нада мной і над табой Гула шрапнель, свісталі кулі. Астрэйка. // Уст. Зямны шар. Зямная куля.
2. у знач. прысл. ку́ляй. Імкліва, хутка (вылеціць, скаціцца і пад.).
•••
Заліваць кулі гл. заліваць.
Пусціць (сабе) кулю ў лоб гл. пусціць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ball1 [bɔ:l] n.
1. мяч, мя́чык;
a tennis ball тэ́нісны мя́чык;
kick the ball about ганя́ць мяч
2. шар;
The Earth is a ball. Зямля – гэта шар;
a ball of cotton ва́тны ша́рык
3. sport кідо́к, уда́р (мячом)
4. закру́гленая ча́стка (чаго-н.);
the ball of the eye anat. во́чны я́блык;
the ball of the knee anat. кале́нны суста́ў
♦
get/set/start the ball rolling пача́ць яку́ю-н. спра́ву;
play ball (with smb.) infml супрацо́ўнічаць (з кім-н.); падтры́мліваць до́брыя стасу́нкі
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)