Смідзін (смиди́н) ‘куст чырвоных ягад’ (зах.-палес., Бел.-укр. ізал.). Паводле Дзендзялеўскага (гам жа, 25), заходнепалескі рэгіяналізм. Няясна; магчыма звязана з укр.дыял.смідь ‘мох’, смідова́тий ‘прарослы мохам’, для якога ЕСУМ (5, 322) мяркуе пра сувязь з ст.-польск.śmiady ‘цёмны, смуглы’, гл. смядзіць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ма́чтавы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да мачты. Мачтавы ліхтар.
2. З якога робяць мачты. Мачтавы лес. □ Пушча — гэта плямёны асілкаў-дубоў, Што сышліся на вечныя сходкі дуброў; Гэта мачтавых сосен бары-гушчары, Цёмны лог, дзе пасуцца дзікі і зубры.Куляшоў.
мачтавы́, ‑о́га, м.
Матрос, які нясе службу на мачце.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заку́так, ‑тка, м.
1.Цёмны, цесны вугал, куток. Вайтовіч дапамог фурману выкаціць з закутка брычку і пайшоў у пакоі.Пальчэўскі.
2.перан. Глухое, аддаленае ад культурных цэнтраў месца. Пасылаліся з далёкага фронту пісьмы ў глухія закуткі палескіх вёсак.Колас.[Сёмка Фартушнік] шкадаваў, што проста не выехаў з гэтага закутка.. ў вялікі горад.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цемнава́ты, ‑ая, ‑ае.
Няпоўнасцю, не зусім цёмны (у 1, 2 знач.). За дзвярыма, на шырокім і ўжо цемнаватым калідоры, на хаду дзяўчына выняла з кішэнькі фартуха хустачку і прылажыла яе, раз і другі, да вачэй.Брыль.Доўга я глядзеў на цемнаваты абадок вакол ствала на бярозе, мацаў яго рукамі.Мыслівец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хво́йнік
1. Сасновы лес, сасоннік (БРС). Тое ж хвоя (Глуск.Янк. I, Жытк.), хвайня́к (Ветк., Кузн.Касп.), хваі́на, хвоя (Маг. губ. вед., 1854, № 49, 884, Палессе Талст.).
2. Зараснік хвоі, ельнік (Крыч., Лёзн., Нясв., Слаўг., Ст.-дар.). Тое ж хвайня́к (Ветк., Слаўг.), цёмны ле́с (Арш., Гор., Сен., Чав.пав.Дэмб., т. 2, 1884. Карта Могил. губ. почв и лесов).
3. Сасновы і яловы лес (Ветк., Ст.-дар., Стаўбц., Хойн.).
□ст.Цёмны Лес Гор.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
Ме́ша ’страшыдла, пачвара, якая «блукае ноччу», «сядзіць у цёмным кутку»’ (Янк. 3.). Няясна. Наўрад ці звязана генетычна з літ.maĩšas ’цёмны, закураны кут у кузні’. Відаць, з мяша́ць ’перашкаджаць’, утвараная як, напрыклад, драг.сновэ́да ад сно́ўдатысь ’сноўдацца, хадзіць туды-сюды, перашкаджаючы’. Параўн.: літ.maišýti ’перашкаджаць, блытаць’. Гл. таксама мэ́ша.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ма́ўры
(лац. Mauri, ад гр. mauros = цёмны)
1) умоўная назва карэннага насельніцтва Паўн. Афрыкі (акрамя Егіпта) і арабаў, якія ў 8 ст. заваявалі гэту тэрыторыю (а таксама мусульман Пірэнейскага паўвострава);
2) назва насельніцтва сучаснай Маўрытаніі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
shadowy
[ˈʃædoʊI]
adj.
1) цяні́сты; цёмны
2) як цень; няя́сны, невыра́зны, слабы́, малы́
a shadowy outline — няя́сны абры́с
3) нерэа́льны, пры́відны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
сляпу́чы, ‑ая, ‑ае.
Вельмі яркі, асляпляльны. Зверху праз густую сетку галля і лісця падалі мне на твар гарачыя, сляпучыя промні сонца.Сачанка.У небе свяціла яркае сонца, і ад лесу на сляпучы белы снег клаўся густы цёмны цень.Арабей.Дождж ліў так, што ўся зямля ў сляпучым святле бліскавіц укрывалася сінім мільгаценнем кропель.Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павандрава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак.
1. Вандраваць некаторы час. Павандраваць па замежных краінах. Павандраваць па дарогах вайны. □ Паэт наведаў адроджаны Мінск, родныя пастаўскія мясціны, з якіх яго выгнала віхура першай сусветнай вайны, павандраваў па Палессі.Лойка.
2.Разм. Пайсці, накіравацца куды‑н. Сказаў Міхал і сам падняўся; За ім другія паўставалі І ў цёмны лес павандравалі.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)