змест, ‑у, М ‑сце, м.
1. Тое, пра што расказваецца, што выкладаецца, адлюстроўваецца дзе‑н.; тэма (кнігі, артыкула, карціны і пад.). Змест кнігі. Змест оперы. Змест размовы. □ Часамі Данута перакладала змест якога-небудзь англійскага або французскага артыкула, і мы разам захапляліся рознымі дробязямі. Карпюк. // Пералік раздзелаў, састаўных частак кнігі з указаннем старонак, змешчаны ў канцы ці пачатку.
2. Сэнс, сутнасць чаго‑н. Яўхім маўчаў. Але і ў маўчанцы аднаго і ў лёгкіх жартах другіх быў адзін змест і адзін сэнс. Мурашка. [Нават] хаты, поле і лес у сваім старым выглядзе набылі новы змест, тварылі новыя настроі. Бядуля. // Аснова з’явы ці працэсу, якая вызначае іх сутнасць. Форма і змест. Культура нацыянальная па форме і сацыялістычная па зместу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ínbegriff
m -(e)s, -e су́тнасць, суку́пнасць
mit ~ von… — уключа́ючы; уклю́чна
mit ~ áller Éinzelheiten — з усі́мі падрабя́знасцямі
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
расцані́ць, ‑цаню, ‑цэніш, ‑цаніць; зак., што.
1. Вызначыць цану чаго‑н.; ацаніць. Расцаніць тавар.
2. перан. Устанавіўшы сутнасць, характар чаго‑н., вызначыць свае адносіны, ацаніць. Паводзіны [Дубовіка] на бюро можна расцаніць, як паводзіны малавопытнага старшыні калгаса на пасяджэнні сельвыканкома... Сіўцоў. Надзя дапусціла памылку — толькі так, а не горш, расцаніў я тады яе ўчынак. Кірэенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Змест ’тэма, сутнасць’. Укр. зміст. Бязафіксны назоўнік ад дзеяслова змѣщати (Сіноніма) ’умяшчаць’ ад кораня měst‑ (гл. места) з суфіксам ‑ja‑ і прэфіксам з‑ < *sъ‑. Тэрмін замацаваўся ў пачатку XX ст., у прыватнасці ў творах М. Багдановіча (1911 г.). Жаўтобрух (Мова укр. періодичної преси, 1970, 160) фіксуе ўкр. зміст у 1909 г. Не выключаны ўкр. уплыў на замацаванне ці ўтварэнне тэрміна ў бел., паколькі цяжка ўявіць незалежнасць гэтых слоў. Першаснае (магчыма, не актуалізаванае) значэнне ’тое, што змяшчаецца ў нейкай з’яве’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Паста́ць ’узнікнуць, утварыцца’, ’стаць у нейкім парадку’ (ТСБМ), поста́ць ’размясціцца’, ’зрабіцца’ (ТС). Укр. поста́ти, постава́ти ’узнікаць, з’яўляцца’. Серб.-харв. по̀стајати ’станавіцца’, ’узнікаць, стварацца’. Да стаць (гл.). Прэфікс па‑ азначае паніжальную (інхаатыўную) дзею (як і літ. pa‑, параўн. pakvìpti ’запахнуць’, pamìlti ’палюбіць’).
Паста́ць 2 ’лік, твар на іканастасе’ (Нас.). Праз ц.-слав. ѷпостась ’твар, сутнасць’ (XI ст.) са ст.-грэч. ὑπόστασις ’стойкасць, мужнасць, непахіснасць’ (Фасмер, Этюды, 69; Фасмер, 3, 137) — уласна такімі выглядалі твары святых на іконах.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
backbone [ˈbækbəʊn] n.
1. anat. пазвано́чнік, хрыбе́т
2. асно́ва, су́тнасць;
the backbone of economy асно́ва экано́мікі
3. сі́ла во́лі; цвёрдасць хара́ктару;
You’ve got to have the backbone to do it. Табе трэба мець мужнасць зрабіць гэта.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
staple2 [ˈsteɪpl] n. гало́ўны праду́кт га́ндлю; гало́ўныя праду́кты харчава́ння
2. гало́ўны элеме́нт, гало́ўная ча́стка (чаго-н.); су́тнасць (чаго-н.);
the staple of the diet гало́ўны праду́кт для дые́ты;
the staple of the language асно́ва мо́вы
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
цы́мус, ‑у, м.
1. Разм. Самае цікавае, істотнае; сутнасць каго‑, чаго‑н. [Сёмка:] — Важна тут сама карціна, у ёй увесь цымус. Каваль. [Барановічаў кум:] — Іншы кажа, што ён, — тое ды гэтае. А тут выходзіць, што толькі і цымусу ў яго, што ён .. пагаварыць умее. Чорны.
2. Салодкая страва толькі з морквы. Прыгатаваць цымус. // Пра што‑н. вельмі смачнае.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эсе́нцыя, ‑і, ж.
1. Канцэнтраваны раствор або моцны настой якога‑н. лятучага рэчыва, які ўжываецца ў харчовай, фармацэўтычнай і парфумернай прамысловасці. Воцатная эсенцыя. □ У будцы прыемна пахне грушавай эсенцыяй; на паліцах.. ляжаць каробкі з часткамі карціны, якую толькі паўгадзіны таму назад прывезлі ў калгас. Стаховіч.
2. перан. Сутнасць чаго‑н.; квінтэсенцыя. Эсенцыя пытанняў. Эсенцыя фактаў.
[Ад лац. essentia — сутнасць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
content1 [ˈkɒntent] n.
1. pl. contents зме́сціва; то́е/усё, што змяшча́ецца/знахо́дзіцца (у чым-н.)
2. pl. contents змест;
a table of contents змест
3. су́тнасць, асно́ўны змест
4. утрыма́нне (чаго-н. у чым-н.), ко́лькасць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)