Тлума́ч старое ’перакладчык у час афіцыйных перагавораў’, ’тлумачальнік’ (ТСБМ, Ласт.), ’перакладчык’ (Нас., Гарэц. 1, Байк. і Некр.; ашм., беласт., Сл. ПЗБ), тулма́ч ’тс’ (Бяльк.). Запазычанне з польск. tłumacz ’перакладчык’, старое ’інтэпрэтатар, каментатар’, адносна паходжання гл. талмач. Для часткі значэнняў не выключана самастойнае ўтварэнне ад тлумачыць, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лахады́р’е ’старое, парванае адзенне’ (кругл., Мат. Маг.). Да лахі і дзірка (< zdira > dyr‑ьje).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бліжэ́й,
1. Выш. ст. да прысл. блізка. Марына ў моцным узрушэнні Бліжэй к танкісту падышла. Колас. З-за горкі пачулася роўнае гудзенне. Усё бліжэй і бліжэй. Юрэвіч.
2. у знач. вык. Больш блізка ў параўнанні з кім‑, чым‑н. іншым. Ты [Мірыям] мне бліжэй за бацьку і матку. Бядуля. Рабочы пасёлак жаўцеў крыху наводшыбе, а старое мястэчка было бліжэй. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ста́рыца, ‑ы, ж.
Старое, перасохлае рэчышча. [Сабіна] на момант застывае з іголкай у руцэ, радасна і неяк задумліва глядзіць не на бераг, а ўбок, налева, дзе бурым чаротам цямнее старыца — даўняе, парослае лазой, рэчышча ракі. Ракітны. Усё часцей трапляюцца старыцы — вялікія паўколы бліскучай, люстранай роўнядзі: гэта тыя ўчасткі, дзе цякла Прыпяць раней і якія спрамілі рачнікі. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
По́чырк ’манера пісьма’ (ТСБМ), рус. по́черк, укр. по́черк, старое начерк. Да чыркаць ’праводзіць лінію’, пісаць’ (< *čьrkati).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
старадрэ́віна
1. Засохлае на корані дрэва (БРС).
2. Старое амаль без абалоні дрэва; стары лес (Слаўг.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
Рэ́йды ’старое адзенне’ (Сл. Гродз., Сл. рэг. лекс.). З польск. rędy ’лахманы’, параўн. яшчэ славац. randy ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Макрэча ’макрата’ (ТСБМ). Відавочна, старое (?) утварэнне ад mokrъ і ‑etja < ‑otja < ‑ota. Падрабязней гл. Трубачоў, Проспект, 59–61.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ма́ршчы, маршчы́, моршчы ’маршчыны’ (брасл., глыб., лях., шчуч., даўг., Сл. ПЗБ). Відавочна, паланізм. Параўн. старое польскае marszczka ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Саквіста́тар старое ’судовы выканаўца’ (Сл. ПЗБ, Скарбы). З польск. sekwestrator ’тс’. Апошняе з лац. seqwestrator ’тс’ (Дарашэўскі, 8, 128).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)