змаўча́ць, -чу́, -чы́ш, -чы́ць; -чы́м, -чыце́, -ча́ць; -чы́ і змо́ўчаць, -чу, -чыш, -чыць; зак.
1. Прамаўчаць у адказ на што-н., не пярэчыць.
Яна пакрыўдзілася, але змаўчала.
2. пра што, аб чым. Наўмысля не сказаць.
З. пра хваробу.
|| незак. змо́ўчваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
падкало́ць¹, -калю́, -ко́леш, -ко́ле; -калі́; -ко́латы; зак.
1. што. Закалоўшы ці прыкалоўшы, прымацаваць.
П. дакументы.
2. перан., каго (што). Сказаць што-н. з’едлівае, непрыемнае (разм.).
П. суседа.
|| незак. падко́лваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. падко́лка, -і, ДМ -лцы, ж. і падко́лванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
зазна́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.
1. што. Паставіць знак, памеціць пэўным чынам.
З. патрэбнае месца ў лесе.
2. без дап. або са злуч. «што». Сказаць што-н., уставіць у размову. «Сёння будзе добрае надвор’е», — зазначыў сусед.
|| незак. зазнача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
радо́к, -дка́, мн. -дкі́; -дко́ў, м.
1. гл. рад¹.
2. Частка тэксту або асобныя словы, літары, іншыя знакі, надрукаваныя ці напісаныя ў адну лінію.
Р. верша.
◊
Радок у радок — даслоўна, літаральна (спісаць, сказаць і пад.).
Чытаць паміж радкоў — здагадваючыся пра скрыты сэнс напісанага.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
угавары́цца, -вару́ся, -во́рышся, -во́рыцца; зак.
1. Загадзя дамовіцца пра што-н.; прыйсці да згоды ў выніку перагавораў.
У. аб сустрэчы.
Угаварыліся, што збяромся ў нядзелю.
2. Сказаць лішняе, прагаварыцца (разм.).
Чалавек угаварыўся, а потым паправіўся.
|| незак. угаво́рвацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
абмо́віцца, ‑моўлюся, ‑мовішся, ‑мовіцца; зак.
Памыліцца пры размове, сказаць не тое, што трэба. // Нечакана прыгадаць што‑н. Арцёмава, прыняўшы ўдзел у маіх «росшуках», абмовілася, што яна часта бывае ў шпіталі. Шынклер.
•••
Не абмовіцца (ні адным) словам — нічога не сказаць, змоўчаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лёгка,
1. Прысл. да лёгкі (у 1–5 знач.).
2. безас. у знач. вык. Пра спакойны, ціхамірны стан чалавека. Мне стала лёгка-лёгка. Бядуля. // Весела, радасна, добра. З бацькам заўсёды было лёгка, бесклапотна і весела. Чарнышэвіч.
•••
Лёгка сказаць гл. сказаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
непараўна́льна, прысл.
Значна, у шмат разоў. Нялёгка сказаць: усынавіць [Уладзіка], але непараўнальна цяжэй зрабіць гэта. Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Надрэ́ґаць, надрапаць ’нашкодзіць’, ’нагаварыць абы-чаго’ (ТС). Відаць, да ракці ’сказаць’ з экспрэсіўным азванчэннем зычнага; прэфікс над- у значэнні на·.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пераве́рзці ’сказаць, няправільна расказаць’ (Яруш.; Нас.), пераве́рзць, перавярза́ць ’у перакручаным выглядзе перадаваць што-небудзь’ (Растарг.). Да пера- і вярзці́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)