Кры́зіс ’рэзкі пералом, абвастрэнне становішча’ (ТСБМ). Запазычанне праз рус. кризис з ням. Krisis (Шанскі, 2, 8, 392).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бры́дкі. Рус. (зах.) бридко́й ’рэзкі вецер’, укр. бридки́й ’дрэнны, агідны, брыдкі’, польск. brzydki, чэш. břidký (ст.) ’рэзкі; агідны’, ст.-слав. бридъкъ, серб.-харв. бри̏дак ’востры, рэзкі’ і г. д. Прасл. *bridbkъ < *bridъ (а гэта ўтварэнне суфіксам ‑d‑ ад *bri‑ ’брыць, рэзаць’, гл. брыць; і.-е. *bher‑ ’рэзаць вострым’); Бернекер, 86; Мейе, Études, 325; Слаўскі, 1, 47; Брукнер, 46; БЕР, 1, 78. Іншая версія (услед за Нідэрманам, IF, 37, 145 і наст.; Гуерам, LF, 44; 226) у Махэка₂, 73: роднаснасць з ням. bitter ’горкі’ (*bhid‑ró‑s); у славян розныя метатэзы (непераканаўча).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
во́крык, ‑у, м.
Рэзкі гучны вокліч з загадам, папярэджаннем, пагрозай каму‑н. Дзядзька Марцін спыніў Юзіка.. сярдзітым вокрыкам: — Што ты хвошчаш пугаю карову? Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
blare1 [bleə] n. рэ́зкі непрые́мны гук;
the blare of the brass гу́кі ме́дных інструме́нтаў
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
hoarse [hɔ:s] adj.
1. хры́плы, асі́плы;
I am hoarse. Я асіп.
2. гру́бы, рэ́зкі, непрые́мны
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
raucous [ˈrɔ:kəs] adj. хры́плы, сі́плы, рэ́зкі;
raucous shouts from the street прані́злівыя кры́кі з ву́ліцы
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
spicy [ˈspaɪsi] adj.
1. во́стры, рэ́зкі; духмя́ны
2. infml піка́нтны, салёны;
spicy details піка́нтныя падрабя́знасці
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ГРЫМУ́ЧЫ ГАЗ,
сумесь 2 аб’ёмаў вадароду і 1 аб’ёму кіслароду. Пры падпальванні ўзрываецца, у прысутнасці губчатай плаціны гарыць: 2H2 + O2 = 2H2O + 572 кДж. Вадародна-кіслароднае полымя (т-ра да 2800 °C) выкарыстоўваюць для газавай зваркі і рэзкі металаў.
т. 5, с. 481
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
стры́маны, -ая, -ае.
1. Які ўмее валодаць сабой, умее стрымацца, не рэзкі, спакойны.
С. характар.
С. чалавек.
Стрыманыя рухі.
2. Пазбаўлены сардэчнасці, гасціннасці.
Стрыманая сустрэча.
С. прыём.
3. Які не праяўляецца, не выяўляецца ў поўнай меры ці сіле.
С. голас.
|| наз. стры́манасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Пі́кра ’прыкра’ (воран., Сл. ПЗБ) мае адпаведнік у славен. мове: piker ’востры, едкі, з’едлівы, пераборлівы, даўкі, горкі’, pikrn ’тс’, pikrost ’гарката, рэзкасць, строгасць, пераборлівасць, з’едлівасць’. У іншых формах прысутнічае ўстаўное прыкры ’непрыемны, рэзкі, варты жалю’, укр. прикрий ’непрыемны; стромы; моцны; рэзкі (пра колер)’, рус. зах., сіб. прыкрый ’даўкі’, ’цяжкі, недаступны’, польск. przykry ’стромы’, ’непрыемны. агідны’, чэш. prtkry ’рэзкі, агідны, грубы’, славац. prikry ’стромы’, ’суровы, строгі’, ’востры, рэзкі’, ’агідны’, ’прыкры’. Паводле Фасмера (3, 364). існуючыя збліжэнні і суаднясенні недакладныя. Аднак Махэк₂ (493) выводзіць дія іх прасл. *priкгь > прыкры (гл.)? якое супастаўляе са ст.-грэч. πικρός востры, з’едлівы, даўкі, балючы’ і з літ. piktas ’злы’ (Голуб-Копечны, 301; Бязлай, 3, 36). Голуб-Ліер (402) мяркуюць, што прасл. *priЬʼь з’явілася ў выніку перастаноўкі з *pikr‑. Спой (442) рэканструюе прасл. *рікгь з першасным значэннем ’вастрыё, укол’ (< *pikali ’калоць’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)