пры́равак Невялікае адгалінаванне рова; рукаў; равочак (Слаўг., Чэр.). Тое ж пры́раўчук (Слаўг.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
зжава́ць сов.
1. (съесть, пережевать) сжева́ть;
з. кава́лак хле́ба — сжева́ть кусо́к хле́ба;
2. (жуя, испортить) изжева́ть, сжева́ть;
цяля́ ~ва́ла рука́ў блу́зкі — телёнок изжева́л рука́в блу́зки
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыфастрыгава́ць сов., порт.
1. (пришить крупными стежками) примета́ть; пристега́ть;
п. каўне́р — примета́ть воротни́к;
п. падкла́дку — пристега́ть подкла́дку;
2. (вшить намёткой) примета́ть;
п. рука́ў — примета́ть рука́в
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шланг, ‑а, м.
Гнуткая труба або рукаў для адводу, перадачы і пад. вадкасцей, сыпучых рэчываў, газу. Дзядзька Ігнат стаяў.. перад домам, глядзеў, як нейкі таўставаты чалавек у піжаме паліваў са шланга газон з кветкамі. М. Стральцоў. Побач ляжаў другі, шырокі шланг гідраманітора, які засмоктваў чорную зямлю і выкідаў яе на паверхню. «ЛіМ».
[Ням. Schlange.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прато́ка Праліў; рэчка, рукаў, які злучае два вадаёмы (БРС). Тое ж праток (Шчуч.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
sleeve [sli:v] n.
1. рука́ў
2. канве́рт (для пласцінкі, дыскеты)
♦
have/keep smth. up one’s sleeve мець што-н. у запа́с;
laugh up one’s sleeve смяя́цца ў кула́к, смяя́цца ўпо́тай;
roll up one’s sleeves закаса́ць рукавы́; узя́цца за спра́ву
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Калотка ’клін, які ўстаўляецца ў рукаў’ (маст., Сл. паўн.-зах.). Фармальная сувязь з калодка (< калода 1) як быццам відавочная, аднак матывацыя няясная. Магчыма, неабходна, мяркуючы па форме слова, суадносіць з калоць ’шчапаць’ і ўзнаўляць значэнне ’клін’ (калотка ’тое, чым колюць’), аднак гэта вельмі няпэўна. У сувязі з апошнім супастаўленнем звяртае на сябе ўвагу польск. klótka ’паленца, трэска’, якое Карловіч, 2, 337, адносіў да kłódka (< kłoda).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Му́фта 1 ’адкрыты з двух бакоў цёплы мяшочак для сагравання рук’ (ТСБМ), му́хта ’тс’ (драг., КЭС; Бяльк.). Запазычана з польск. mufta або з рус. му́фта, якія з гал. mouwtje < mouw ’рукаў’ (Мацэнаўэр, LF, 10, 348; Фасмер, 3, 18). Канец слова аформлены паводле кофта.
Му́фта 2 ’прыстасаванне, якое служыць для злучэння канцоў труб, валаў, стальных канатаў’ (ТСБМ). З ням. Muffe ’тс’. Аформлена паводле муфта 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пало́й ’вада, якая з’яўляецца ў час адлігі над лёдам, верхаводка’ (Бір. Дзярж.), ’лівень’ (Сл. ПЗБ). Рус. полой ’глыбокая лагчына, дзе ў паводку застойваеца вада’, укр. полій ’верхаводка, вада над лёдам’, ст.-рус. полой ’глыбокая прырэчная лагчына, дзе ў паводку застойваецца вада; рукаў ракі’, серб.-харв. nÓAÓj ’пойма; мелкае месца, мель; перакат’. Прасл. polojь. Ад politicliti (гл. ліць) з суф. -6 і апафоніяй у корані.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нагарну́ць, ‑гарну, ‑горнеш, ‑горне; зак.
1. чаго. Горнучы, заграбаючы, сабраць у адно месца нейкую колькасць чаго‑н. Нагарнуць кучу попелу. □ [Назарэўскі] нагарнуў сабе пад галаву ўсялякіх лахманоў і лёг на лаве. Чорны.
2. што. Разм. Накрыць што‑н. чым‑н. Падкасаў [Кудзіш] рукаў ніжняй кашулі, нагарнуў яго на рану ў тры столкі і зверху моцна завязаў хустачкай. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)