2.узнач.прым. З драпінамі, з пісягамі. Па баках [люстэрка] скрозь пашкрабанае, а пасярэдзіне, крыху бліжэй да левага кутка, уелася ў яго нейкая белая пляма.Васілёнак.Наваль адразу прыкмеціў і латку на чорнай спадніцы, і тое, што пальцы рук яе пашкрабаныя і далоні крышачку прыпухлі.Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
змыва́цца
1. (мыццём) ábgehen* vi (s), heráusgehen* vi (s);
пля́ма змылася der Fleck ist heráusgegangen;
2.перанразм (уцякаць) verdúften vi (s), sich verdrücken
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Макулату́ра ’невыразна надрукаваныя, запэцканыя лісты’, ’непрыгодная папера, кнігі, прызначаныя для перапрацоўкі’, ’бяздарныя літаратурныя творы’ (ТСБМ). Запазычана праз польск. ці рус. мову з ням.Makulatur ’запэцканая папера, адыходы’ < лац.macula ’пляма’ праз с.-лац.macularium ’чарнавік’ (Лёхін, 419; Голуб-Ліер, 299).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лы́сіна, ‑ы, ж.
1. Месца на галаве, дзе вылезлі і не растуць валасы. Дзед Талаш расчуліўся. Зняў шапку. Жаўтавата-белая лысіна яго бліснула, як сонца.Колас.
2. Белая пляма на лбе некаторых жывёл. Едзе павольна адна фурманка. Здалёку відаць белая лысіна каня.Бядуля.
3.перан.Разм. Пра ўчастак чаго‑н., пазбаўлены расліннасці, покрыва. Узгоркі бялелі пясчанымі лысінамі.Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праступі́ць, ‑ступіць; зак.
Выступіць знутры на паверхню, прасачыцца наверх. Палкавы камісар ішоў пахістваючыся. Праз бінт на руках усё больш праступала крыві.Лупсякоў.// Выступіць, паказацца праз што‑н. Коратка падстрыжаныя валасы ў .. [Кіры] трохі раскудлаціліся, на смуглых шчоках праступіў румянец.Карпаў.// Стаць злёгку бачным. Потым у яго вачах у цемрадзі праступіла светлая пляма. Кандрат здагадаўся, што гэта сядзела Параска.Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ласось ’рыба Salmo salar L.’ (Жук., ТСБМ). Укр.ло́сось, рус.лосо́сь, польск.łosoś, н.-луж., в.-луж.łosos, чэш., славац.losos. Прасл.lososь мае не толькі паўн.і.-е. адпаведнікі (ст.-в.-ням.lahs, ст.-ісл.lax ’ласось’), але і ўсх.: ст.-прус.lasasso, літ.lãšis, lašašà, лат.lasis ’тс’. Параўн. таксама тах.Blaks ’рыба’. Асец.lκsκgʼ ’ласось’ з’яўляецца спецыфічнай скіфска-еўрапейскай ізаглосай, якая не мае адпаведнікаў у індаіранскіх мовах. Да і.-е.*lak̑s ’плямісты, стракаты’, параўн. рус.ласа́ ’яркая пляма’, лат.làse ’пляма, крапіна’ (Бернекер, 1, 734; Фрэнкель, 341–342; Фасмер, 2, 522; Слаўскі, 5, 211–213; Геаргіеў, Introd., 294; Абаеў, 2, 32 з літаратурай).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
stigma
[ˈstɪgmə]
n., pl. stigmas or stigmata
1) га́ньба, пля́маf.
2) знак -у m., кляймо́n.
3) Bot. ры́льца пе́сьціка
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Flécken
m -s, -
1) пля́ма (тс. перан.)
an séinem Rúfe háftet kein ~ — яго́ рэпута́цыя чы́стая [не запля́млена]
2) пасе́лішча, пасёлак, слабада́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Пе́гі ’вяснушкі, рабацінне’ (астрав., Сл. ПЗБ), польск.piega, н.-луж.pěga, в.-луж.piha, чэш.píha, славац.peha, балг.пе́га ’вяснушка’, славен.pẹ́ga ’вяснушка, пляма’, макед.пега ’тс’, серб.-харв.пе̏га ’вяснушка; брудная пляма’, сюды ж рус.пе́гий ’плямісты; пярэсты; рабы’, ст.-слав.пѣготы ’праказа, нарывы’. Прасл.*pěga і прыметнік *pěgъ узыходзяць да і.-е.*poi̯g‑/*pei̯g (з якімі звязана аснова *pig‑ у ст.-інд.piṅga ’чырвона-карычневы’, piŋgas, piŋgalás, piñjaras ’залаціста-жоўты’, лац.pingō ’малюю, вышываю’, ст.-грэч.πίγγαλος ’яшчарка’), паралельнага да і.-е.*pei̯kʼ‑ > што дало прасл.*pьsati, першапачатковае значэнне якога было ’маляваць’, параўн. укр.пи́санка ’размаляванае велікоднае яйка’, рус.писать (картину) ’маляваць’. Адзінкавая фіксацыя бел.пе́гі, відаць, сведчыць пра запазычанне з польск.piegi ’вяснушкі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Плёх1 ’пляма невыразнай формы’ (Сцяшк. Сл.). Да плех (гл.).
◎ Плёх2 ’боўць! шабулдых!’ (Растарг.), пра пялёсканне, выліванне (мсцісл., Нар. лекс.), плех! — нехта з вышыні ў ваду (з пырскамі) (полац., Нар. лекс.); плех! — па голым целе (тамсама), ’пяюх’ (Бяльк.). Гукапераймальнае. Можна дапусціць роднаснасць з тт. plekšenti ’ляпаць, бразгаць; пляскаць (аб вадзе)’.