◎ Плю́хлы ’вялы’ (шуміл., Сл. ПЗБ). Відаць, да -плюснуць < плюшчыць (гл.). Утворана, як (па)морхлы ’тс’ ад паморхнуць ’змяць, пакрыцца маршчынкамі’ < моршчыць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Памаражы́ць, поморожиты ’зацвісці троху (аб хлебе)’ (Клім.). Відаць, ад марожаны < мароз (г. зн. пакрыцца белым налётам). Параўн. польск. morożowaty ’аб масці каня’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
zakwitnąć
зак.
1. расцвісці;
2. пакрыцца цвіллю; заброснець
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
задзірване́ць, ‑ее; зак.
Зарасці травой, пакрыцца дзёрнам. На межах, якія з’явіліся пры немцах, парос быльнік, поле задзірванела. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запу́дрыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
Разм. Пакрыць твар пудрай. // Пакрыцца тонкім слоем якога‑н. сыпучага рэчыва. Запудрыцца мукой.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Каржа́віць, каржэць ’пакрыцца брудам, граззю’ (Др.-Падб., Гарэц.), параўн. рус. каржевина ’жалезны нагар, акаліна’, да іржа (гл.) з прэфіксам ко- (Фасмер, 2, 198).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Скляпі́цца ‘пакрыцца тонкім лядком’ (Скарбы), скляпля́цца ‘зацягвацца лёдам’ (Сцяшк.). З польск. sklepić się ‘зрабіць скляпенне; закрыцца, зацягнуцца’ (Астроўскі, ABSl, 29, 153). Гл. склеп.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зарасці́, -расту́, -расце́ш, -расце́; -расцём, -расцяце́, -расту́ць; -ро́с, -расла́, -ло́; зак.
1. чым і без дап. Пакрыцца якой-н. расліннасцю, валасамі, поўсцю.
З. мохам.
З. барадой.
Сцежка зарасла.
З. граззю (перан.).
2. Пра рану: зажыць (разм.).
|| незак. зараста́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
закуры́цца 1, ‑куруся, ‑курышся, ‑курыцца; зак.
Пакрыцца сажай; задыміцца. Сцены закурыліся ад дыму.
закуры́цца 2, ‑курыцца; зак.
Пачаць курыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спаце́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
1. Пакрыцца потам. Лоб.. [Сіўцова] спацеў, ад напружання спацела рука. Васілевіч. Андрэй пачуў, што і ён спацеў: мокра за плячыма. Пташнікаў.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пакрыцца вільгаццю, кроплямі пары; запацець. У Зоі на вочы набеглі слёзы, акуляры адразу спацелі, стала кепска відаць. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)