◎ Не́кась ’леташняя няскошаная трава’ (Сл. ПЗБ), ’позняя асенняя трава’ (мядз., Нар. сл.), ’сенажаць дрэннай якасьці’ (Ян.), некось ’участак сенакосу, непрыдатны для касьбы; няскошаны ўчастак’ (ТС), пакош ’няскошаны луг, поплаў’ (пін., Нар. лекс.), нёкаш ’няскошаная трава’ (Сл. ПЗБ). З не і касіць; формы з канцавым ш хутчэй за ўсё са спалучэнняў някошаны луг, някошаная трава.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лугава́тка ’прадаўгаваты вузкі сухадольны луг’ (Юрч.) — адпрыметнікавае ўтварэнне з фармантам ‑атк‑а (Сцяцко, Афікс. наз., 149). Да лугі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лу́жна ’невялікі ўчастак поля, які зарос травою’ (Выг.). Да луг 1. Аб суфіксе гл. Сцяцко (Афікс. наз., 161).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
аб’ядна́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
1. Злучыцца, утварыць адно цэлае. Аб’яднацца ў кааператыў. □ Тут аб’ядналіся разам усе выгоды: і лес, і луг, і шырокая рака і зараснік. Маўр.
2. Згуртавацца. Аб’яднацца ў барацьбе за мір.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бель ’балоцісты луг, поплаў, нягразкае балота, забалочанае нізкае месца і г. д.’ (усх.-палес., паўн.-зах. бел., гл. Яшкін, Талстой, Геогр., 189–190), таксама бе́лька, польск. biel, biela, bielnik. Лічыцца, што гэта вытворнае ад bělъ ’белы’ (г. зн. першапачаткова ’балота, луг белаватага колеру’). Гл. Машынскі, Uwagi, 2–3; Талстой, Геогр., 189 (там і іншая літ-pa). Параўн. бе́лка 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мы́цельнік, мы́цяльнік ’куток у хаце, дзе мыюць посуд’ (ТСБМ, Некр., Бір. дыс.; пух., ДАБМ, к. 335; шацк., КЭС; лельч., браг., Мат. Гом.; Мат. Маг.). Беларускае. Утворана ад ⁺мыцель (ці мы́цельны), як суднік. Параўн. укр. ми́тель ’цёплая вада для мыцця галавы’, ’луг, у якім жлукцяць бялізну’, а таксама польск. myciel ’луг’, ’лазеншчык’, чэш. mýtel, кладск. mejtel ’лазня’, ’ванна’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
букII м., обл.
1. (щёлок для стирки белья) луг, род. лу́гу м.;
2. (кадка для бучения) жлу́кта, -та ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Се́ліца ‘лужок на краю сядзібы’ (Касп., Яшк.), ‘сухі луг’ (Жд. 2), ‘месца, дзе быў двор, сядзіба’ (Яшк.). Гл. аселіца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
залужэ́нне, ‑я, н.
Стварэнне лугу на месцы чаго‑н., ператварэнне чаго‑н. у луг. Залужэнне поля. □ Ад самага ранку была .. [Настасся Піліпаўна] на тых балотах, якія асвойваюцца пад пасеў збожжавых і тэхнічных культур, на якіх праводзіцца залужэнне. Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кудзе́лісты, ‑ая, ‑ае.
Разм. Падобны на кудзелю; лахматы, пушысты. Кудзелістыя валасы. Кудзелістая барада. / Пра дым, туман, хмары і пад. З ракі пацягнула вільготнай свежасцю, ветрык разарваў пасму туману і кудзелістыя абрыўкі яго пагнаў на луг. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)