ю́зам, прысл.

Спец.

1. Слізгаючыся, сунучыся па зямлі, рэйках і пад. (пра колы, гусеніцы і пад.). Гэты стромы спуск уніз, дзе пры з’ездве ідуць юзам, а пры пад’ёме буксуюць машыны, мае сваю назву — Равок. Сіпакоў.

2. Цягнучы, сунучы па зямлі або насцілу. Перасунуць кантэйнер юзам.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэ́йка², -і, ДМ -йцы, мн. -і, рэ́ек, ж.

1. На чыгуначным пуці: вузкі стальны брус, па якім коцяцца колы цягніка.

Мацаванне рэек да шпал.

2. перан. У некаторых спалучэннях: напрамак, шлях.

Стаць на новыя рэйкі.

На рэйках інтэнсіфікацыі.

◊

На рэйкі чаго, у знач. прыназ. з Р — на які-н. шлях, на пэўны напрамак.

Перавесці вытворчасць на рэйкі аўтаматызацыі.

|| прым. рэ́йкавы, -ая, -ае (да 1 знач.).

Рэйкавая дарога (чыгунка). Рэйкавая вайна (у гады Вялікай Айчыннай вайны: дзеянні партызан, якія падрывалі варожыя цягнікі).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

upper​2 [ˈʌpə] adj. ве́рхні, вышэ́йшы;

the upper classes вышэ́йшыя ко́лы;

the upper circle theatre балко́н;

the upper reaches of the Thames вярхо́ўе Тэ́мзы

♦

get the upper hand (over smb.) узя́ць верх (над кім-н.)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

патру́шчыць, ‑трушчу, ‑трушчыш, ‑трушчыць; зак., што.

Разм. Падушыць, паламаць, раздушыць, разбіць усё, многае. На дарозе стаялі мужчыны; вада замерзла, але колы машын і фурманак, ногі людзей патрушчылі слабы лядок. Шамякін. Магчыма, думала Каця, крушэння і не будзе, бо каменьчыкі невялікія. Патрушчыць іх поезд, і ўсё тут. Васілёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

башма́к, ‑а, м.

Спец. Асобы від тормаза ў выглядзе клінападобнай калодкі, якая падкладаецца пад колы вагонаў, каб спыніць іх рух. Там вагоны чакае башмачнік: ён спрытным рухам кладзе на рэйку тармазны башмак, і вагоны спыняюцца. Васілёнак. // Розныя прыстасаванні ў жняярках, камбайнах, экскаватарах, што ўжываюцца ў якасці апоры.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Knüppel

m -s, -

1) дубі́нка, кій, па́лка

éinen ~ zwíschen die Béine wérfen* — устаўля́ць [ста́віць] па́лкі ў ко́лы

2) ав. ру́чка, рыча́г кірава́ння

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Spéiche

f -, -n

1) спі́ца

2) анат. прамянёвая ко́стка

◊ j-m in die ~n fállen* — ≅ устаўля́ць каму́-н. па́лкі ў ко́лы

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

прыдво́рны

1. zum Hof gehörig, höfisch, Hof -; Höflings- (пагард.);

прыдво́рныя ко́лы Hófkreise pl;

прыдво́рны паэ́т Hófdichter m -s, -;

прыдво́рная да́ма Hófdame f -, -n;

2. наз. м. Höfling m -(e)s, -e

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

намасці́ць, ‑машчу, ‑мосціш, ‑мосціць; зак., што і чаго.

1. Зрабіць насціл з дошак, бярвення і пад. Намасціць дарожку праз балота. Намасціць сцэну. Намасціць пасцель з сена.

2. Разм. Старанна налажыць, нагрузіць чаго‑н. куды‑н. Увечары Уладзя памог падмазаць бацьку колы, намасціў у воз маладога, пахучага сена, травы. Пальчэўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шасце́нне, ‑я, н.

Абл. Дзеянне паводле знач. дзеясл. шасцець, а таксама гукі гэтага дзеяння. Свісту не чуваць, а толькі ціхае, амаль нячутнае шасценне ў перапынку паміж выбухамі. Навуменка. Пераможнаю радасцю гучаць жалезныя колы вагонаў, і гэтае гучанне падхоплівае зарэччы, чарот, ператвараючы яго ў цэлую мяцеліцу адрывістага смеху-шасцення. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)