żelaźnictwo

н. уст. гандаль вырабамі з жалеза

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

дах, -у, мн. -і, -аў, м.

1. Верхняя частка будынка, якая засцерагае яго ад дажджу, снегу.

Чарапічны д.

2. Пра дом, жыллё, прытулак.

◊

Пад адным дахам (разм.) — у адным доме з кім-н.

|| прым. да́хавы, -ая, -ае.

Дахавае жалеза.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дэвія́цыя, -і, ж. (спец.).

1. Адхіленне стрэлкі компаса ад лініі магнітнага мерыдыяна пад уздзеяннем вялікіх мас жалеза.

2. Адхіленне цела, што рухаецца, ад зададзенага напрамку пад уплывам якіх-н. выпадковых прычын.

|| прым. дэвіяцы́йны, -ая, -ае і дэвія́нтны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

фера-

(лац. ferrum = жалеза)

першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае паняццям «жалеза», «жалезны».

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

абру́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да абруча. Абручная вытворчасць. // Прызначаны для вырабу абручоў. Абручнае жалеза.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

карбі́д, ‑у, М ‑дзе, м.

Злучэнне металу і некаторых металоідаў з вугляродам. Карбід жалеза. Карбід кальцыю.

[Ад лац. carbo — вугаль і грэч. eidos — від.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жале́зіна, ‑ы, ж.

Разм. Непатрэбная жалезная рэч, абломак жалеза. Бразгацела нейкая жалезіна ў пустой камяніцы. Лупсякоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фера...

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «жалеза», напрыклад: феравальфрам, фераалюміній, ферахром.

[Лац. ferrum — жалеза.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сартавы́ сортово́й;

~вы́я пасе́вы — с.-х. сортовы́е посе́вы; ~во́е жале́за тех. сортово́е желе́зо

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Кры́ца ’камяк’, «Каб ты крыцай села» (Бір. Дзярж., Грыг., Яшк., КЭС, лаг.). Ст.-бел. крица ’каванае жалеза’ (з 1520 г.). Запазычанне з польск. kryca (?) праблематычнае (параўн. Булыка, Запазыч., 177). Укр. криця ’кавалак жалеза, пакрыты шлакам’, рус. крица ’тс’. Яшчэ Міклашыч (139) разглядаў гэтыя словы як запазычанні з ням. Kritze ’тс’ (параўн. Kritzeisen). Гл. Фасмер, 2, 378.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)