Сурга́н ’неспакойны хлопец’ (Бяльк.); прозвішча Сурганаў Бірыла (Бел. антр., 3, 399) параўноўвае з укр. жарт. сурга́нити ’прасці’, сурга́нитися ’з цяжкасцю ісці, ехаць, клясціся’. Няясна; параўн. ЕСУМ (5, 479).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
начле́г, -гу м.
1. ночле́г;
спыні́цца на н. — останови́ться на ночле́г;
2. ночно́е ср.;
е́хаць на н. — е́хать в ночно́е
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
пераса́дка ж., в разн. знач. переса́дка;
п. раслі́н — переса́дка расте́ний;
е́хаць без ~кі — е́хать без переса́дки;
п. ны́рак — переса́дка по́чек
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
◎ Плу́стаць ’бадзяцца невядома дзе, марма хадзіць’ (рагач., Рам. 3), рус. бранск. плу́стать ’бадзяцца без справы’. Узнікла ў выніку кантамінацыі лексем плутщъ/плутатъ і плусшпь ’блудзіць, ехаць не той дарогай’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
swaty
мн. сваты;
jechać w swaty — ехаць у сваты
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
gazować
незак.
1. газіраваць;
2. разм. хутка ехаць; гнаць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
не́чага¹, не́чаму, не́чага, не́чым, не́ аб чым.
1. займ. адмоўны, з інф. Няма нічога, каб...
Чытаць нечага, трэба ісці ў бібліятэку.
Хлеба нечым нарэзаць.
2. займ. неазнач. ў Р(ад займенніка «нешта»). Чагосьці.
Для нечага ж трэба яму ехаць у горад?
3. часц. Лепш бы; дарэчы (разм.).
Заадно нечага і родных наведаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
пад’ём, -у, м.
1. гл. падняцца, падняць.
2. Участак дарогі, які ідзе ўверх.
Круты п.
3. Выпуклая частка нагі ад пальцаў да шчыкалаткі, над ступнёй.
Боты ціснуць у пад’ёме.
◊
Лёгкі (або цяжкі) на пад’ём (разм.) — лёгка (або з цяжкасцю) адважваецца ісці, ехаць, рухацца, рабіць што-н.
|| прым. пад’ёмны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
захапля́ючы, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. незал. цяпер. ад захапляць.
2. у знач. прым. Які выклікае захапленне; займальны, цікавы. Захапляючая размова. Захапляючая кінакарціна. □ Захапляючым было падарожжа ў такую пагоду і хацелася ехаць яшчэ шпарчэй. Грамовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
куды́-не́будзь, прысл.
У нейкае месца, у нейкім напрамку; усё роўна куды. Не! Трэба куды-небудзь пайсці, проста зняцца з месца і ісці. Колас. [Алесю] ўжо расхацелася паліць касцёр ці ехаць куды-небудзь далей. Шыцік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)