куры́ць несов. кури́ть;
к. лю́льку — кури́ть тру́бку;
◊ к. фімія́м — кури́ть фимиа́м;
аж пыл к. — дым коромы́слом, пыль столбо́м
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ВЯНДЛЯ́РНЯ,
устаноўка (печ, шафа, апарат, камера) для вэнджання мясных прадуктаў, сала, рыбы, сыру і інш. ўздзеяннем дыму, цяпла, вяндлярных вадкасцей. Прамысл. вянлдярні бываюць перыядычнага (камерныя, пралётныя) і неперарыўнага (тунельныя, вежавыя, шахтавыя) дзеяння.
Дым атрымліваецца ў топцы печы або ў спец. дымагенератары (часцей размешчаны па-за печчу) пры няпоўным згаранні драўніны ці пілавіння пераважна лісцевых парод. Перад паступленнем у зону вэнджання дым праходзіць праз фільтры для ачысткі ад канцэрагенных рэчываў. Для цеплавой апрацоўкі выкарыстоўваюць дым у сумесі з паветрам або толькі паветра, якія награюцца ў каларыферах і перамяшчаюцца вентылятарамі. Выкарыстоўваюць і інфрачырвоныя прамяні. Вяндлярныя вадкасці (іх наносяць на прадукты, дадаюць у фарш або ў сумесь для салення) атрымліваюць у асн. дыстыляцыяй, перагонкай і адсорбцыяй з воднага канцэнтрату дыму. Эфектыўныя і эканамічныя эл. вянлдярні, напр. вертыкальнага тыпу з сістэмай шахтаў, канвеерам і эл. прыстасаваннямі. У іх падсушка і прапяканне (рыбы) робяцца інфрачырвоным выпрамяненнем, само вэнджанне — дымам ад дымагенератара (часцінкі дыму іанізуюцца ў эл. полі і асаджваюцца на паверхні прадукту).
На Беларусі здаўна былі пашыраны вежавыя пераважна двух’ярусныя вянлдярні. На іх 1-м ярусе распальвалі агонь, на 2-м на жэрдках падвешвалі прадукты. Палілі сырую яблыню, галлё ядлоўцу, граба, дуба, тырсу і інш. У апошні час будуюць цагляныя або каменныя кампактныя вянлдярні, выкарыстоўваюць міні-вянлдярні, заводскія і самаробныя, падручныя прыстасаванні (бочкі, бітоны, каністры, вёдры без дна, трубы, скрыні і г.д., апрача пакрытых лакам, палімернымі смоламі і зробленых з ДСП).
К.В.Фамічэнка.
т. 4, с. 390
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
паўзу́чы, ‑ая, ‑ае.
1. Які поўзае, перамяшчаецца шляхам поўзання. Паўзучыя гады.
2. Які сцелецца па зямлі або чапляецца за што‑н. (пра расліны). Паўзучы мох. Паўзучы гарошак. □ Жоўтыя ад іржы рэйкі абвіла паўзучая бярозка. Хомчанка.
3. Які павольна распаўсюджваецца, сцелецца (пра дым, туман і пад.). [Немцы] збіраліся на рубяжы амаль непрыкметна, бо поблізу яго слаўся белы паўзучы дым. Мележ.
4. Які рухаецца суцэльнай масай (пра льды). Паўзучыя льды.
•••
Паўзучы эмпірызм гл. эмпірызм.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
варво́ль, ‑ю, м.
Тое, што і ворвань. Антось агледзеў тут прылады, Калёсам добрадаў «памады», Густога дзёгцю і варволю. Колас. Дым гэты змяшаўся з пахам вымазаных варволем папоўскіх ботаў. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
loaded [ˈləʊdɪd] adj.
1. загру́жаны, абцяжа́раны
2. зара́джаны
3. : a loaded question навадно́е пыта́нне
4. infml мо́цна п’я́ны, п’я́ны ў дым
5. infml які́ мае гро́шы, пры граша́х
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
spew [spju:] v. BrE, infml
1. ванітава́ць, выры́гваць
2. выкі́дваць; вывярга́ць; вывярга́цца
3. ла́яцца;
spew charges накі́двацца з абвінава́чваннямі
spew out [ˌspju:ˈaʊt] phr. v. : spew out smoke вывярга́ць дым
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
wreathe [ri:ð] v.
1. пле́сці (вянок)
2. (in/with) абвіва́ць; абвіва́цца;
Her face was wreathed in smiles. Яе твар расплыўся ва ўсмешцы.
3. клубі́цца, ві́цца (пра дым, пыл)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
абві́ць сов., в разн. знач. обви́ть;
а. про́вад ізаляцы́йнай сту́жкай — обви́ть про́вод изоляцио́нной ле́нтой;
рака́ ~віла́ ўзго́рак — река́ обвила́ холм;
хмель ~ві́ў дрэ́ва — хмель обви́л де́рево;
дым ~ві́ў страху́ буды́нка — дым обви́л кры́шу постро́йки;
а. шы́ю рука́мі — обви́ть ше́ю рука́ми
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
куры́ць, куру́, ку́рыш, ку́рыць; ку́раны; незак.
1. што і без дап. Удыхаць і выдыхаць дым якога-н. рэчыва, пераважна тытуню.
К. цыгарэту.
2. што і чым. Спальваць пахучыя рэчывы для атрымання пахучага дыму.
К. ладанам.
|| аднакр. курну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты (да 1 знач.).
|| наз. курэ́нне, -я, н.
|| прым. куры́льны, -ая, -ае.
Курыльная табака.
К. пакой.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
закапці́ць, ‑капчу, ‑копціш, ‑копціць; зак., каго-што.
Пакрыць сажай; задыміць 1. Сцены, дзверы шэрыя закапціў дымок. Машара. Твары ў людзей скрозь былі стомленыя, нібы дым крануў іх, закапціў шэрай копаццю. Мікуліч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)