рассудзі́ць, ‑суджу, ‑судзіш, ‑судзіць; зак.
1. каго. Разабраўшы абставіны, факты, устанавіць, хто правы, хто вінаваты. [Кулагін:] — Ніхто не паверыць, што ўсё робіцца без майго ведама. Ну, добра. Няхай нас з табой праўленне рассудзіць. Гаўрылкін.
2. з дадан. сказам і без дап. Падумаўшы, прыйсці да якой‑н. пэўнай думкі, рашэння; разважыць, рашыць. А кім быц[ь], сам рассудзіш сваёй добрай воляй. Колас. — Ды будзе не будзе пагоды, а дзён праз дзесяць трэба збірацца на касавіцу, — рассудзіў Хведар. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ду́рань, -рня, мн. -рні, -рняў, м.
1. Неразумны, тупы, разумова абмежаваны чалавек.
Д. быў, дык і рабіў дурное.
Дурняў не сеюць, яны самі родзяцца (з нар.). Д. дурнем (вельмі дурны).
2. Назва гульні ў карты.
Гуляць у дурня.
◊
Не дурань (зрабіць, рабіць што-н.; разм.) — любіць, мае схільнасць да чаго-н.
Не дурань паспаць.
Няма дурняў (разм.) —
1) выказванне нязгоды з кім-, чым-н., адмаўленне рабіць што-н.;
2) не ашукаеш, не спадзявайся.
Пашыцца ў дурні (разм., неадабр.) — паставіць сябе ў нязручнае, смешнае становішча.
Прымусь дурня богу маліцца, дык ён і лоб разаб’е (разм., неадабр.) — неразумны чалавек і ў добрай справе нашкодзіць.
Шукаць дурняў (разм.) — хітрасцю прымушаць каго-н. рабіць што-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Léute
pl лю́дзі
etw. únter die ~ bríngen* — выно́сіць што-н. на лю́дзі
wir sind geschíedene ~ — памі́ж на́мі ўсё ско́нчана
er ist gúter ~ Kind — ён з до́брай сям’í [до́брага ро́ду]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
nail
[neɪl]
1.
n.
1) цьвік -а́ m.
2) пазно́гаць -ця, но́гаць -ця m., кі́пець -ця m.
hard as nails —
а) мо́цны; загартава́ны; у до́брай фізычнай фо́рме (пра спарто́ўца)
б) бязьлі́тасны, лю́ты
2.
v.t.
прыбіва́ць цьвіко́м
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
сябро́ўскі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да сябра; належыць сябру. Падзяліся ж даўнім сваім болем. Вось табе — сяброўская рука. Зуёнак. // Які выражае дружбу, прыхільнасць сябра. Сяброўскае слова і жарты Адгоняць і смутак і жаль. Хведаровіч. [Васіль] прывітаў .. [Машу] добрай, сяброўскай усмешкай. Шамякін. Сяброўская гутарка вучоных зацягнулася. Гамолка.
2. Заснаваны на дружбе; добразычлівы. Перагаворы [паміж СССР і ЧССР] праходзілі ў сяброўскае атмасферы і ў духу ўзаемаразумення. «Звязда».
3. Які ўмее сябраваць. — А ты [Барашкін] хлопец сяброўскі, — зазначыў .. [Мятліцкі]. — Не заціскаеш махру. Савіцкі.
•••
Сяброўску шарж гл. шарж.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
fit2 [fɪt] adj.
1. (for) прыго́дны, прыда́тны;
This meat is not fit to eat. Гэта мяса не прыдатнае для ежы./Гэта мяса нельга есці.
2. (for) здаро́вы;
He is still not fit for work. Ён яшчэ не можа працаваць.
3. у (до́брай) фо́рме;
He’s very fit this season. Ён у вельмі добрай форме ў гэтым сезоне;
keep fit захо́ўваць (до́брую) фо́рму;
I run every morning to keep fit. Я займаюся бегам кожную раніцу, каб заставацца ў форме.
♦
(as) fit as a fiddle infml у до́брым здаро́ўі;
He is over ninety now, but still as fit as a fiddle. Яму зараз за дзевяноста, але ён яшчэ добра сябе адчувае.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Draht
m -es, Drähte
1) дрот
2) про́вад
per ~ — па тэлегра́фе
◊ héißer ~ — прамы́ про́вад памі́ж ура́дамі вялі́кіх дзяржа́ў
auf ~ sein — разм. быць у до́брай фо́рме; быць знахо́длівым; быць напагато́ве
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ле́стный (одобрительный) пахва́льны; (приятный) прые́мны; (хороший) до́бры; (заманчивый) прыва́бны; (соблазнительный) спаку́слівы;
ле́стный о́тзыв пахва́льны во́дзыў;
ле́стные слова́ прые́мныя сло́вы;
быть ле́стного мне́ния о ко́м-ле́стный быць до́брай ду́мкі аб кім-не́будзь;
ле́стное предложе́ние прыва́бная (прые́мная) прапано́ва.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
гры́мнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
1. Аднакр. да грымець.
2. Раптоўна ўзнікнуць, пачацца. Нечакана грымнула вайна, і сын нават не развітаўся са сваёй добрай, чулай старэнькай маці. Новікаў.
3. чым і без дап. Моцна, з сілай ударыць, стукнуць. Ладынін з размаху грымнуў кулаком па стале. Шамякін. Максім так грымнуў.. [афіцэрыку] у карак, што той носам заараў мокры пясок. Грахоўскі.
4. Разм. З грукатам упасці, паваліцца. І абняла Петрычыха ногі, ды так абняла, што .. [Журавінка] не адзержаўся на іх, на зямлю грымнуў. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
п’едэста́л, ‑а, м.
1. Па-мастацку аформленае ўзвышэнне пад помнік, калону і пад.; пастамент. П’едэстал абеліска. □ Словы з палымянай «Варшавянкі» высечаны золатам на п’едэстале помніка. Маўзон. // Спецыяльнае ўзвышэнне, на якое ўзнімаюцца пераможцы ў спартыўных спаборніцтвах, конкурсах і пад. для атрымання ўзнагароды. Паводле традыцыі пераможца ўзняўся на п’едэстал пашаны і пакланіўся ўсім чатыром трыбунам. Шыцік.
2. перан. Высокае грамадскае становішча; аўтарытэт. Іменна такі разумны і бескарыслівы жыццёвы прынцып узвёў Марыю Дубадзелаву на п’едэстал усеагульнай павагі і добрай славы. Данілевіч.
•••
Звесці з п’едэстала гл. звесці.
[Фр. piédestal.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)