нагнясці́, -гняту́, -гняце́ш, -гняце́; -гняцём, -гнецяце́, -гняту́ць; -гняці́; зак., што і чаго.
Пры дапамозе ціску перамясціць і сканцэнтраваць у абмежаванай прасторы (газ, вадкасць).
Н. паветра.
|| незак. нагнята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; наз. нагнята́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
грыму́чы, -ая, -ае.
1. Які стварае рэзкія гукі, моцны шум.
Грымучыя калёсы.
2. Шумны, гучны.
Г. аркестр.
○
Грымучая ртуць — выбуховае хімічнае рэчыва ў выглядзе крышталічнага белага парашку.
Грымучы газ — выбуховая сумесь вадароду з кіслародам.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
калчада́нны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да калчадану. Калчаданны газ. // Які змяшчае ў сабе калчадан. Калчаданная руда.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сатурацы́йны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да сатурацыі; які прызначаны, служыць для сатурацыі. Сатурацыйны газ. Сатурацыйная станцыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хлор, ‑у, м.
Хімічны элемент, удушлівы газ жоўта-зялёнага колеру, які выкарыстоўваецца як абеззаражвальны і атрутны сродак.
[Лац. chlorum ад грэч. chlōros — зялёны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
smothery
[ˈsmʌðəri]
adj.
заду́шлівы (пра дым, газ)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Turn on the gas!
Уключы́ газ!
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ulatywać
незак. уцякаць, выходзіць (пра газ)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
выключа́ть несов., в разн. знач. выключа́ць;
выключа́ть мото́р выключа́ць мато́р;
выключа́ть газ выключа́ць газ;
выключа́ть электри́ческий свет выключа́ць электры́чнае святло́;
выключа́ть из спи́ска выключа́ць (выкрэ́сліваць) са спі́су;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Га́за ’газа’ (БРС, Шат., Бяльк., Касп., Гарэц., Др.-Падб., Яруш.). Укр. гас, газ ’газа’. Польск. gaz, gaza, gas ’тс’. Для ўкр. гас Рудніцкі (579) прымае паходжанне ад слова газолін (і пад уплывам слова гасити, гаснути). Уся група слоў не вельмі яснага паходжання Зразумела, што ёсць сувязь з газ 1 (гл.), але значэнне ’газа’ растлумачыць не проста. Параўн. яшчэ балг. газ ’нафта, газа’, якое БЕР (III, 224) лічыць запазычаннем з тур. gaz yaǧi (а гэта калька з англ. gas оіl). Можна ўказаць яшчэ на наяўнасць двух значэнняў і ў рум. gaz ’газ, газа’. Гэтыя значэнні ёсць і ў венг. gáz (гл. MESz, 2, 1037). Для надзейнай этымалагізацыі і значэнняў (яўна другасных) гэтага слова не хапае дакладных гістарычных даных і можна толькі меркаваць, што супадзенне значэнняў ’газ, газа’ тлумачыцца канкрэтнымі тэхналагічнымі дэталямі (можна, напр., меркаваць пра першапачатковы перанос назваў, звязаных з газавым асвятленнем пры дапамозе газы). Здаецца, што першапачаткова перанос назвы для газы меў месца іменна ў рум. мове, што, магчыма, тлумачыцца канкрэтнымі мясцовымі ўмовамі.
Ґаза́ ’лямпа’ (Сцяц.). Бясспрэчнае запазычанне (параўн. і выбухное ґ). Але слова ў такой форме і з такім значэннем няма ў іншых мовах. Таму можна меркаваць, што гэта новаўтварэнне на беларускай глебе: ґа́за ’лямпа’ атрымалася, відавочна, скарачэннем слоў тыпу газні́к, газніца, газоўка. Фармальна бел. слова супадае з польск. gaza ’газа’, але значэнні слоў разыходзяцца.
Газа ’халоднае і хмурае асенняе надвор’е’ (Кліх). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)