Круці́ць 1 ’прыводзіць у кругавы рух’ (ТСБМ, Шатал., Мат. Гом.), ’віць’ (Касп.). Укр. крутити, рус. крутить ’тс’, польск. kręcić, чэш. kroutiti, славац. krútiť ’тс’. У іншых славянскіх паралелей іншыя значэнні. Параўн. серб.-харв. кру́тити ’рабіць цвёрдым, крэпкім, моцным’, балг. къртя ’адрываць, адломваць, валіць’ і адпаведныя з сербскахарвацкім значэннем н.-луж. kšuśiś ’рабіць цвёрдым, моцным’, в.-луж. krućić ’тс’. З аднаго боку, цяжка звязаць сербскахарвацкае і балгарскае значэнні, з другога — цяжка гэта зрабіць для паўднёва- і паўночнаславянскіх значэнняў. Дакладных адпаведнікаў у іншых індаеўрапейскіх мовах няма. Параўн. круты 1 і круты 3 (гл.).
Круці́ць 2 ’маніць, ашукваць’ (Нас., Шат., КЭС, лаг., Яруш., Ян., Сл. паўн.-зах.). Гл. круціць 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
чмуры́ць, чмуру, чмурыш, чмурыць; незак., каго-што і без дап.
1. Дурыць, адурманьваць, тлуміць. [Зоя:] — Дзень і ноч на заводзе і дома мудруе і майструе. Я ўжо казала яму: кінь ты, не чмуры галавы. Сабаленка. — Заўтра... Паслязаўтра. Пасля дожджыку ў чацвер, — ужо весела жартуючы, сказаў Каляда.. — Ты мне не чмуры — пасля дожджыку! Ваданосаў.
2. Ашукваць, абдурваць каго‑н., збіваць з толку. І тулілася ўдоўка, Пеставала прымака: — Ну й разумная галоўка! Як людзей ты чмурыш лоўка! Ну і лёгкая рука! Валасевіч.
3. без дап. Гаварыць, рабіць глупствы; хлусіць; прыдурвацца. [Антонаўна:] — А не чмуры ты, стары дурань. Дзяцей пагадаваў, а розуму не набраўся. Прокша. [Раіса:] — Кіньце чмурыць... Я не такая наіўная, каб не пазнаць, як крычыць сава. Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
schnéllen
1.
vt
1) кі́даць
2) разм. ашу́кваць, кра́сці
2.
vi (s)
1) падско́кваць
2) спружы́ніць
3)
mit den Fíngern ~ — пстры́каць па́льцамі
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
fake
[feɪk]
1.
v.
1) падрабля́ць, фальшава́ць
2) ашу́кваць; удава́ць, прыкі́двацца (хво́рым)
2.
n.
1) фальшы́ўка f.; падро́бка f.; прыкі́дваньне n.
2) прытво́ра -ы m. & f.
3.
adj.
фальшы́вы, падро́блены
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
◎ Плята́ць ’ілгаць’ (Нас.). Да прасл. *plęt‑a‑ti, якое з’яўляецца дзеясловам шматразовага дзеяння ад прасл. *plęsti (< ple‑n‑i‑ з інфіксам ‑n‑ у аснове цяп. часу) < першапачаткова Spiesti > бел. плесці (гл.). Фурлан (JS, 29, 120–123) параўноўвае плятаць з славен. oplėtati ’помсціць’, oplėsti ’ашукаць, абдурыць’, якія ўзводзіць да прасл. *plet‑ < і.-е. (s)pele‑t‑/*(s)plet‑ ’узнёсла гаварыць’, дапускаючы аманімію асноў у праславянскай мове, пры якой сувязь з ’плесці’ тлумачыцца народнай этымалогіяй, параўн., аднак, круціць ’падмануць’ (ТС), што сведчыць аб прадуктыўнасці семантычнага пераходу ’плясці, віць, круціць’ > ’ашукваць, ілгаць’. Сюды ж: плятня ’хлусня, плёткі’ (Нас.; ТС), ’пляткарка’ (шчуч., Сл. ПЗБ; клец., Нар. лекс.), пляту́пня ’балбатуха’, пляту́н ’забаўнік, балбатун’ (Нас.), ’пляткар, хлус’ (капыл., Нар. словатв.; гор., Мат. Маг.; Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
humbug
[ˈhʌmbʌg]
1.
n.
1) ашука́нства n., лу́хта f.
2) ашука́нец -ца m., махля́р -а́ m.; самахва́л -а m.; пустаме́ля -і m. & f.
3) удава́ньне n., хвальба́ f.
2.
v.t.
ашу́кваць, падма́нліва зво́дзіць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
chisel
[ˈtʃɪzəl]
1.
n.
1) разе́ц -ца́ m.
2) до́лата, до́латца n., стаме́ска f., зубі́ла n., чака́н -а́ m.
2.
v.t.
1) выраза́ць, высяка́ць, рабі́ць скульпту́ру
2) выдо́ўбваць, чака́ніць
3) Sl. ашу́кваць, махлява́ць, дуры́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
préllen
vt
1) уда́рыць, вы́цяць
sich (D) den Fuß ~ — уда́рыць [вы́цяць] сабе́ нагу́
2) падма́нваць, ашу́кваць
3) (um A) аблі́чваць (на што-н., на колькі-н.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
cheat
[tʃi:t]
1.
v.
ашу́кваць, абду́рваць
to cheat out of five dollars — абдуры́ць на пяць даля́раў
2.
n.
1) махля́р -а́ m., ашука́нец -ца m.; круце́ль -яля́ m., круце́лька f.
2) махля́рства, ашука́нства, круце́льства n.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
gammon
I [ˈgæmən]
1.
n.
вэ́нджаны кумпя́к
2.
v.t.
салі́ць, вэ́ндзіць (мя́са, ры́бу)
II [ˈgæmən]
1.
v.i.
1) загаво́рваць зу́бы (з мэ́тай ашука́ньня)
2) прыкі́двацца, удава́ць
2.
v.t.
ашу́кваць каго́
3.
n. Brit., informal
лухта́ f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)