ВАСІЛЕ́ВІЧ Рыгор Аляксеевіч
(н. 13.2.1955, Мінск),
бел. вучоны-прававед. Д-р юрыд. н. (1994). Засл. юрыст Беларусі (1994). Скончыў БДУ (1980). З 1983 на выкладчыцкай рабоце ў БДУ, з 1986 — у сакратарыяце Вярх. Савета Рэспублікі Беларусь. З 1994 член, з 1997 Старшыня Канстытуцыйнага суда Рэспублікі Беларусь. Даследуе праблемы прац. і канстытуцыйнага права. Аўтар прац: «Адказнасць бакоў працоўнага дагавору за нанесеную шкоду» (1989), «Парламент Рэспублікі Беларусь. Канстытуцыйна-прававы аспект» (1995) і інш.
т. 4, с. 22
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГРАМА́ДСКІ ПАРА́ДАК,
сістэма грамадскіх адносін, якая рэгулюецца маральнымі і прававымі нормамі, мае на мэце гарантаванне грамадскай бяспекі і спакою, абароны гонару і годнасці грамадзян і нармальных умоў для дзейнасці дзярж. і грамадскіх арг-цый. Складваецца ў працэсе свядомага і добраахвотнага выканання грамадзянамі правіл паводзін, устаноўленых законам і маральнымі нормамі. Выкананне гэтых правіл забяспечвае зладжанае і ўстойлівае супольнае жыццё людзей. Парушэнні грамадскага парадку цягнуць за сабой адпаведную адказнасць: маральную, адм., крымінальную.
т. 5, с. 398
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
парыва́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. парываць.
2. Імкненне да чаго‑н., жаданне, намер што‑н. зрабіць. Сцёпка ў няясным парыванні яшчэ неразгорнутых маладых крыл[аў] адчуваў патрэбу выявіць сябе хоць чым-небудзь у гэтую ноч. Колас. У гэтым новым пачуцці былі тая ж удзячнасць і тыя ж парыванні, не менш пяшчоты, чым раней, але з’явілася нейкая дзіўная адказнасць. Шамякін.
3. Тое, што і парыў (у 2 знач.). Пад парываннямі ветру дрэвы шумяць панура, ківаюцца і ківаюцца, наганяючы беспрытульнасць. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
куст, ‑а, М ‑сце, м.
1. Нізкарослая дравяністая расліна, у якой галіны пачынаюцца амаль ад самай паверхні глебы. Куст бэзу. Куст парэчак. Куст маліны.
2. Травяністая расліна, сцябліны якой растуць пучком. Куст быльніку. Куст суніц.
3. перан. Аб’яднанне якіх‑н. прадпрыемстваў, арцелей і пад.
•••
Какаінавы куст — трапічная расліна сямейства какаінавых, лісце якой утрымлівае какаін і іншыя алкалоіды; кока 2.
Глядзець (пазіраць) у кусты гл. глядзець.
У кусты (хавацца, уцякаць і г. д.) — далей ад адказнасць ад непасрэднага ўдзелу ў справе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
safety [ˈseɪfti] n.
1. бяспе́ка, адсу́тнасць ры́зыкі;
road safety даро́жная бяспе́ка;
public safety грама́дская бяспе́ка
2. захава́насць, непашко́джанасць;
travel in safety до́бра падаро́жнічаць
♦
play for safety рабі́ць што-н. не рызыку́ючы;
(there is) safety in numbers калекты́ўная адка́знасць менш небяспе́чная, чым індывідуа́льная
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ускла́сці сов.
1. (на что-л.) положи́ть;
у. мяшо́к на воз — положи́ть мешо́к на теле́гу;
2. (торжественно положить) возложи́ть;
3. (поручить) возложи́ть;
у. адка́знасць на каго́-не́будзь — возложи́ть отве́тственность на кого́-л.;
у. мі́сію — возложи́ть ми́ссию
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
АКАНО́М,
кіраўнік панскай гаспадаркі, наглядчык за працай у фальварку на Беларусі ў перыяд феадалізму і капіталізму. Тэрмін вядомы з канца 16 ст. Аканом нёс адказнасць за гасп. дзейнасць у маёнтку, трымаў пад кантролем суд над сялянамі, кіраваў зборам падаткаў. На аканома ўскладаўся абавязак кантролю за падуладнымі яму намеснікамі асобных фальваркаў. Ён вёў таксама ўсю гасп. справаздачу, якую прад’яўляў на рэвізію гаспадару ці яго адміністратару. Пасаду аканома ў большасці выпадкаў займалі прадстаўнікі шляхецкага саслоўя.
У.І.Пашкевіч.
т. 1, с. 184
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
«АЛАБА́МА»,
канфлікт паміж ЗША і Англіяй у час Грамадзянскай вайны ў ЗША 1861—65. Выкліканы ваен. дапамогай Англіі мяцежным рабаўладальніцкім штатам. Англ. крэйсер «Алабама» ў 1862—64 захапіў і знішчыў 68 гандл. і 1 ваен. карабель паўн. штатаў. Сам быў патоплены 14.7.1864. Пасля заканчэння вайны ЗША узнялі пытанне пра адказнасць Англіі за дзеянні «Алабамы» і інш. яе крэйсераў. Арбітражны суд у Жэневе 14.9.1872 вынес рашэнне, паводле якога Англія заплаціла ЗША 15,5 млн. долараў.
т. 1, с. 225
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
corporate [ˈkɔ:pərət] adj.
1. уласці́вы, які́ належыць усі́м чле́нам яко́й-н. гру́пы, калекты́ўны, супо́льны, агу́льны;
corporate respon sibility калекты́ўная адка́знасць;
a corporate bo dy юрыды́чная асо́ба;
a corporate effort агу́льнае намага́нне;
a corporate town го́рад, які́ мае самакірава́нне/з сістэ́май самакірава́ння
2. карпараты́ўны/які́ належыць карпара́цыі
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
узлажы́ць сов.
1. (на что-л.) положи́ть;
у. мяшо́к на воз — положи́ть мешо́к на теле́гу;
2. (торжественно положить) возложи́ть;
у. вяно́к — возложи́ть вено́к;
3. перен. (поручить) возложи́ть;
у. адка́знасць на каго́-не́будзь — возложи́ть отве́тственность на кого́-л.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)