-цыты

(гр. kytos = клетка)

другая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае паняццю «клеткі».

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

-цэн

(гр. kainos = новы)

другая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае паняццю «новы».

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

-цэноз

(гр. koinos = агульны)

другая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае паняццю «сукупнасць».

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

энта-

(гр. entos = унутры)

першая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае «унутраны, унутры».

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

энтама-

(гр. entomon = насякомае)

першая састаўная частка складаных слоў, якая выражае паняцце «насякомае».

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Муртаўня́ ’мурашнік’ (Бір. дыс.). Відаць, у выніку кантамінацыі слоў гурт і ⁺мураў‑ня.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Перастарэляц ’жабрак’ (шальч., Сл. ПЗБ). Утворана ў выніку кантамінацыі слоў перастарэлы і старац.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

сло́ва, -а, мн. -ы, слоў, н.

1. Асноўная сэнсавая адзінка мовы, якая свабодна ўзнаўляецца ў мове і служыць для пабудовы выказвання.

Іншамоўныя словы.

Падзяліць с. на склады.

2. адз. Мова і маўленчыя здольнасці.

Культура с.

Валодаць словам.

3. звычайна мн. Фраза, выказванне; гаворка, размова.

Бацькавы словы.

Сказаць некалькі слоў на развітанне.

4. адз. Вуснае публічнае выступленне, прамова дзе-н., а таксама права, дазвол гаварыць публічна.

Заключнае с. на выбарным сходзе.

Атрымаць с. для выступлення.

5. адз., з азначэннем. Думка, вывад; дасягненне ў якой-н. галіне.

У гэтай справе трэба с. вучоных.

Новае с. ў навуцы.

6. мн. Тэкст да вакальнага твора.

Песня на словы Адама Русака.

7. адз. Літаратурны твор у форме аратарскай прамовы, пропаведзі ці паслання (уст.). «С. аб палку Ігаравым».

◊

Адным словам — карацей кажучы.

Ад слова да слова — ад пачатку да канца.

Апошняе слова —

1) навейшае дасягненне (кніжн.);

2) заключнае слова падсуднага.

Браць слова назад (разм.) — адмаўляцца ад сказанага.

Глытаць словы — гаварыць неразборліва.

Да слова сказаць — у сувязі са сказаным.

Закінуць слова за каго (разм.) — падтрымаць пры неабходнасці.

З чужых слоў — з таго, што сказана кім-н.

Не абмовіцца ні адным словам — змаўчаць.

Слова за слова —

1) пра паступовае развіццё размовы;

2) спрачаючыся, пасварыцца.

Слоў няма (разм.) — канешне, так.

У адно слова — разам, адначасова падумаць, сказаць.

У двух словах (разм.) — коратка.

Цвёрдае слова — якому можна верыць.

|| памянш. сло́ўца, -а, н. (да 1 і 3 знач.; разм.).

|| прым. сло́ўны, -ая, -ае (да 1—3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Ruß

m -es са́жа, куро́дым

◊ mach kéinen ~ разм. дава́й без лі́шніх слоў [без валакі́ты];

da wird nicht viel ~ gemácht разм. там до́ўга не цырымо́няцца

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

бара́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Тое, што і абаранак (у 2 знач.). Валодзя як і не чуе слоў Варанецкага, яшчэ мацней налягае на баранку. Дуброўскі. Паўгаратонка падскоквае на карчах, выбоінах. За баранкай Мацвееў. Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)