артыко́н

(ад гр. orthos = прамы + eikon = адлюстраванне)

тэлевізійная электронна-прамянёвая трубка для пераўтварэння светлавога адлюстравання ў электрычныя імпульсы; больш адчувальная, чым іканаскоп, выкарыстоўваецца пры перадачы адлюстравання тэлебачаннем пры слабой асветленасці.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

васа́л

(с.-лац. vassallus, ад лац. vassus = слуга)

1) феадал у сярэдневяковай Зах. Еўропе, які залежаў ад больш буйнога феадала — сеньёра або сюзерэна;

2) перан. падпарадкаваная, залежная дзяржава ці асоба.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

дэта́ль

(фр. détail)

1) састаўная частка машыны, механізма, якая не можа быць разабрана на іншыя, больш дробныя часткі (напр. д. самалёта);

2) прыватны факт, драбніца;

3) красамоўная падрабязнасць літаратурнага твора.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

ініцыя́лы

(лац. initialis = пачатковы)

1) пачатковыя літары імя і імя па бацьку або імя і прозвішча;

2) пачатковыя літары раздзела кнігі або абзаца, як правіла, больш буйныя і аздобленыя ўзорамі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

кандацье́р

(іт. condottiere)

1) кіраўнік наёмнага вайсковага атрада ў сярэдневяковай Італіі;

2) наёмны ваяка, які служыць таму, хто больш плаціць;

3) перан. чалавек, які дзеля выгады гатовы абараняць любую справу.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

прыміты́ў

(лац. primitivus = першапачатковы, першабытны)

1) нешта простае, неразвітае ў параўнанні з пазнейшым, больш дасканалым;

2) твор мастацтва з параўнальна невысокай тэхнікай выканання, які належыць да ранніх стадый развіцця культуры.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Каму́лка ’бязрогая карова’ (Ян.), да камель2 (гл.). Аднак не выключае, што гэта лексема гснетычна звязапа з літ. gamulä ’бязрогая скаціна’ (больш падрабязна гл. Трубачоў, Эт. сл., 10. 174–175).⇉

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Квасе́ц ’кісліца, заечая капуста, Oxalis Acetosella L.’ (Дэмб. 1, Бяльк., Яруш., Кіс.). Укр. квасець ’шчаўе’, рус. квасец ’тс’. Фармальна прасл. kvasbCb. Але батанічная назва, марыць, больш позняга паходжання. Гл. квас.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Макру́хі ’грыбы, падобныя да рыжыкаў, толькі больш цёмныя’ (Інстр. II; калінк., Мат. Гом.; уздз., Нар. словатв.). Утварэнне, аналагічнае да папярэдняй лексемы. У іншых гаворках іх называюць мачонкі (Інстр. II, 103).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Рамс: у ра́мса ’від гульні ў карты’ (Машара). З польск. ramsz ’гульня ў карты, у якой прайграе той, у каго застаецца больш ачкоў’ (< ням. Ramsch або франц. ramas ’куча, хлам’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)